Bóg Honor Ojczyzna W Literaturze Rozprawka

당신은 주제를 찾고 있습니까 “bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka – Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\”“? 다음 카테고리의 웹사이트 you.dianhac.com.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://you.dianhac.com.vn/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Hubo Ikjuh 이(가) 작성한 기사에는 조회수 4,389회 및 좋아요 169개 개의 좋아요가 있습니다.

Table of Contents

bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 동영상 보기

여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!

아래 동영상 보기

d여기에서 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\” – bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

Poland is an example for most European countries when it comes to Patriotism and love for one´s Culture, Fatherland and People.
Despite what others want us to believe \”Nationalism is our Strength\”.
\”Let Poland be Poland\”. I wish my country had such a beautiful motto … \”Let Spain be Spain\”.

bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach …

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach literackich … Przed śmiercią jedna się z Bogiem, wspomina ojczyznę i swego króla. Honorem było nie …

+ 여기에 보기

Source: www.bryk.pl

Date Published: 9/3/2021

Bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka – tekstyz.pl

Bóg, Honor, Ojczyzna – dewiza Wojska Polskiego stanowiąca ealistyczne ujęcie wierności państwu.. Bohaterowie całe swe działania .Wszystko to …

+ 여기에 더 보기

Source: tekstyz.pl

Date Published: 11/11/2021

Bóg, Honor, Ojczyzna – Szkolnictwo.pl

Autor: mgr Grażyna Wyszkowska Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II w Kętrzynie TEMAT: Bóg, honor, ojczyzna… Literackie portrety rycerzy. Cele lekcji:.

+ 여기에 자세히 보기

Source: szkolnictwo.pl

Date Published: 6/19/2021

Motyw tułacza i tęsknoty za ojczyzną w literaturze polskiej

Idea śmierci za Boga, Honor i Ojczyznę w Trylogii Henryka Sienkiewicza. Czy nie jest tak, że Michał Wołodyjowski kojarzy się nam z bohaterskim …

+ 여기에 보기

Source: cogito.com.pl

Date Published: 1/5/2021

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok) – AleKlasa

Polaków wyobrażenia o godności, honorze i powinnościach wobec kraju. … Przecież inaczej kształtuje się motyw ojczyzny w literaturze staropolskiej, …

+ 여기에 더 보기

Source: aleklasa.pl

Date Published: 4/20/2022

Patriotyzm w literaturze – klp.pl

„Konrad Wallenrod” – Adam Mickiewicz – patriotyzm głównego bohatera przejawiał się w walce o kraj. Wallenrod dla ojczyzny poświęcił miłość, honor i przyszłe …

+ 더 읽기

Source: klp.pl

Date Published: 10/9/2021

주제와 관련된 이미지 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\”. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.

주제에 대한 기사 평가 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

Author: Hubo Ikjuh
Views: 조회수 4,389회
Likes: 좋아요 169개
Date Published: 2018. 12. 4.
Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=SKAKVsSqtQM

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach literackich

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach literackich

“A co życie może być warte, jeśli honor stracony ?” J. Conrad

Honor to poczucie godności osobistej, dobre imię; cześć. Wśród bohaterów “Iliady” Homera można wyróżnić dwie grupy: bogów i bohaterów. Rycerzy cechowało wysokie, szlachetne urodzenie, wspaniała postawa, nadludzka siła. W żadnym wypadku nie znieśliby zniewagi czy ośmieszenia. Odwaga była największą rycerską cnotą. Hektor musiał podjąć zadanie i walczyć z Trojanami. Achilles był gniewny i mściwy, Hektor był rycerzem opanowanym i zrównoważonym. Achilles musiał pomścić śmierć swojego przyjaciela. Hektor uznaje waleczność i odwagę Achillesa. Ostatnie słowa Hektora zapowiadają śmierć Achillesa:

“Rzekł, umierając już, Hektor, o hełmie wiejącym kitami:

“Dziś cię przejrzałem, że to wysiłek daremny

Ciebie nakłonić. Żelazne masz bowiem serce w swej piersi.

Ale się strzeż, aby za mnie gniew bogów cię nie dosięgnął

W dniu niedalekim, gdy ciebie Parys i Fojbos Apollon-

Mimo że jesteś tak mężny- zabiją u Skajskiej bramy.”

Priam przybywa po ciało Hektora:

“Wzruszyła go poważna głowa, broda siwa,

na koniec się do niego w tych słowach odzywa:

“O nieszczęśliwy starcze ! Coś ty nędzny zażył !

Jakżeś się sam przez obóz grecki przejść odważył,

Ażebyś przed obliczem rycerza się stawił,

Który cię tylu synów walecznych pozbawił ?”

Brankom ciało myć kazał i maścić na boku,

Chcąc ojcu bolesnego oszczędzić widoku…”

“Pieśń o Rolandzie” to opowieść o rycerzu, który był wiernym sługą Karola Wielkiego. Dowodził jego tylną strażą. Roland jest wzorem rycerza chrześcijańskiego. Jest najbardziej bohaterską postacią w literaturze średniowiecznej. Roland jest wręcz uosobieniem cnót rycerskich. Oprócz wspaniałych fizycznych przymiotów przemawiających za jego świetnością cechuje go wiara w Kościół i miłość do ojczyzny, za którą walczy, choć w trochę inny sposób niż Hektor. Gdy oddział wpada w zasadzkę, rycerz nie wzywa pomocy. Jest dumny, pewny siebie, woli śmierć niż przyznanie się do porażki. Jego honor mu nie pozwala na to. Roland godzi się na śmierć, ale wcześniej przeżywa rozterkę: czy wezwać pomoc, czy też pozostać samotnym bohaterem. Posiada wszystkie cechy, jakimi powinien charakteryzować się wzorowy rycerz. Wyróżnia go odwaga, honor i bohaterstwo. Roland kieruje się miłością do ojczyzny. Roland jest honorowym człowiekiem, jego postępowanie było zgodne z obowiązującym w jego czasach kodeksem rycerskim. Najważniejsze jest by umieć być wiernym swoim ideałom i przyświecającym celom. Gdyby Roland bał się śmierci, to naraziłby na szwank swój honor rycerski, wezwanie pomocy oznaczałoby przyznanie się do tchórzostwa. Roland nawet w chwili śmierci stanowi wzór rycerza, rycerzowi nie wolno było cofnąć się z pola walki, Roland umiera na polu bitwy. Przed śmiercią jedna się z Bogiem, wspomina ojczyznę i swego króla. Honorem było nie poddawać się, trzymać zasad, obietnic, obyczajów i dotrzymywać danego słowa

Antygona, tytułowa bohaterka dramatu Sofoklesa to królewska córka, staje przed wyborem: czy pochować ciało brata, Polinejkesa, bez którego dusza zmarłego nie zazna spokoju, ale będzie to jednocześnie wejście w konflikt z prawem państwowym wydanym przez Kreona i zabraniającym pod karą śmierci pogrzebania zwłok, czy też podporządkować się rozkazowi królewskiemu. Antygona uważa, że jej obowiązkiem jest przede wszystkim przestrzeganie praw boskich i pogrzebanie brata mimo, że był on zdrajcą. Hierarchia wartości Antygony stawia prawo boskie wyżej niż przepisy państwowe. Antygona jest kobieta dzielną i religijną. Jest wierna swych ideałom, jest honorowa i sprzeciwia się Kreonowi. Ważniejsze są dla niej prawa boskie, a nie te ustanowione przez władcę. Sprzeciwienie się przepisowi ogłoszonemu przez władcę tego kraju jest jednocześnie wydaniem wyroku śmierci na siebie. Sprzeciwia się Kreonowi, jest gotowa na najwyższe poświęcenie, nie przyznaje się do winy.

Tytułowy bohater “Konrada Wallenroda” dama Mickiewicza jako chłopiec trafił na dwór księcia Kiejstusa, gdzie poznał historię Litwy. Walter Alf, bo tak w rzeczywistości miał na imię, nawrócił się na chrześcijaństwo i poślubił Aldonę. Zemstę przygotowywał latami, żył wśród wrogów, posługiwał się kłamstwem i zbrodnią. Alf, podający się za zamordowanego Konrada Wallenroda, zostaje wybrany Wielkim Mistrzem Krzyżackim. Jako wielki mistrz zakonu krzyżackiego, doprowadza Zakon do upadku, powoduje klęskę jego wojsk, osiąga swój cel, doprowadza swą misje do końca. Tak kieruje wojskami krzyżackimi, że Zakon ponosi klęskę. Konrad mówi do Aldony:

“Widzisz ?- to Litwa w kraju Niemców broi;

Przez lat sto Zakon ran swych nie wygoi.

Trafiłem w serce stugłowej poczwary.”

“Patrzcie na tyle zgubionych tysięcy.

Na miasta w gruzach, w płomieniach dzierżawy.”

“Ja to sprawiłem; jakem wielki, dumny,

Tyle głów hydry jednym ściąć zamachem !

Jak Samson jednym wstrząśnieniem kolumny

Zburzyć gmach cały i runąć pod gmachem !”

W obliczu klęski wroga wypowiada słowa:

“Ja więcej nie chcę, wszak jestem człowiekiem !(…)

Już dosyć zemsty- i Niemcy są ludzie.”

Wallenrod ratuje swój kraj przed zagładą. Wallenrod posługuje się podstępem, przybiera imię zabitego rycerza, zdobywa zaufanie Krzyżaków, w końcu doprowadza ich do zguby. Konieczność dziejowa zmusiła go do przyjęcia takiego działania i sposobu walki. Drogą podstępu i kłamstwa, którą obrał była niezgodna z etosem rycerskim i jako średniowieczny rycerz ceniący nade wszystko honor, sam uważał tę drogę za niemoralną. Wallenrod jednak nie miał innego wyboru. Nigdy nie zaakceptował tej formy działania.

“Jeden sposób, Aldono, jeden pozostał Litwinom

Skruszyć potęgę Zakonu; mnie ten sposób wiadomy.

Lecz nie pytaj, dla Boga ! Stokroć przeklęta godzina,

W której od wrogów zmuszony chwycę się tego sposobu.”

Po dokonaniu zemsty na Krzyżakach namawia Aldonę do ucieczki na Litwę. Konrad na próżno prosi Aldonę, by opuściła wieżę i uciekła z nim na Litwę.

Wallenrod zostaje zdemaskowany jako zabójca prawdziwego Konrada Wallenroda i sprawca klęski wojsk krzyżackich. Tajny trybunał Zakonu złożony z dwunastu rycerzy krzyżackich wydaje na niego wyrok śmierci. Konrad żegna się z Aldoną. Wypija wino zaprawione trucizną, pada na ziemię martwy, strącając z okna lampę, która jest znakiem dla Aldony. Konrad Wallenrod ponosi klęskę, walczył wbrew naturze. Konrad jest postacią tragiczną, zmuszoną do dokonania wyboru między dobrem osobistym, a dobrem ojczyzny. Wszystko podporządkowuje wolności Litwy. Dla tego założenia rezygnuje z honoru, decyduje się na zdradę, zaprzecza samemu sobie. Doprowadza go to do nieustannych wyrzutów sumienia. Musiał dokonać wyboru pomiędzy miłością do Aldony, a poświęceniem dla ojczyzny, wybrał obowiązek patriotyczny, poświęcił honor, szczęście osobiste i Aldony. Musiał wybierać pomiędzy nakazami honoru rycerskiego, a obowiązkiem obywatelskim. Zginął, spełniwszy swoje zadanie, obalił potęgę Zakonu. Swoim poświęceniem wybawił Litwę z terroru Krzyżaków.

Jacek Soplica, bohater “Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza był w młodości zawadiaką i awanturnikiem. Momentem przełomowym w jego życiu staje się zbrodnia z zemsty. Zabił Stolnika, bo ten nie chciał oddać mu ręki córki. Okrzyczano go zdrajcą. Przemienił się w księdza Robaka i chciał zorganizować powstanie na Litwie, którego celem było usunięcie Moskali z Litwy. Agitował szlachtę do udziału w powstaniu, a także chłopów. Jego zasadą stała się skromność i pozostawanie w cieniu. Szlachta dzielnie walczy z Moskalami. W bitwie odznacza się Tadeusz celnością strzałów oraz ksiądz Robak, który ratuje życie Hrabiemu, zasłaniając go własna piersią, a sam zostaje ciężko ranny. Ksiądz Robak, śmiertelnie ranny, wyznaje Gerwazemu, że jest Jackiem Soplicą, opowiada dzieje przyjaźni ze Stolnikiem i miłości do jego córki Ewy Horeszkówny:

“Jakże mocno musiałem kochać tę niebogę

Tyle lat ! gdziem ja nie był ! a dotąd nie mogę

Jej zapomnieć i zawżdy jej postać kochana

Stoi mi przed oczyma jakby malowana !”

Gerwazy przebacza księdzu Robakowi. Posłaniec przynosi list z wiadomością, że Francja wypowiedziała Rosji wojnę. W chwil po odczytaniu listu Jacek Soplica umiera. Soplica był zbuntowany przeciwko światu, niewoli narodowej i przesądom stanowym. Był patriotą, poświęcił się dla ojczyzny. Z hulaki przemienił się w ofiarnego bojownika o niepodległość ojczyzny, służbą dla niej chciał zmazać swoją winę sprzed lat.

Kordian to tytułowy bohater utworu Juliusza Słowackiego. Kordian cierpi, bo nie może znaleźć celu w życiu. Cierpienie Kordian powoduje także odrzucenie jego miłości przez Laurę, która traktuje go jak dziecko, nieświadome jeszcze tego, czym jest uczucie. Jego monolog na szczycie Mont Blanc to przełom w jego życiu. Chce się poświecić dla ojczyzny, to jest jego cel w życiu. Staje się bojownikiem o wolność ojczyzny. Formułuje hasło “Polska Winkelriedem narodów”. Chce przewodniczyć Polakom w walce o niepodległość. Mówi:

“Jam jest posąg człowieka na posągu świata.”

“Mogęż, jak Bóg w dzień stworzenia,

Ogromnej dłoni zamachem

Rzucać gwiazdy nad świata zbudowanym gmachem.”

“Mogę- więc pójdę ! ludy zawołam ! Obudzę !

Może lepiej się rzucić w lodowe szczeliny ?”

“Uczucia po światowych opadały drogach…

Gorzkie pocałowania kobiety- kupiłem…

Wiara dziecinna padła na papieskich progach…

(…) Skapałem się…i ożyłem,

I czuje życie”

Dokonuje się w nim przemiana wewnętrzna. Odnajduje cel swego życia i ideę przewodnią:

“Ludy ! Winkelried ożył !

Polska Winkelriedem narodów !

Poświęci się, choć padnie jak dawniej ! jak nieraz !

Nieście mię, chmury ! nieście, wiatry, nieście, ptacy !”

Bohater ponosi klęskę, był naiwny, że zabicie cara przyniesie Polsce wolność. Kordian był rozczarowany postawą społeczeństwa, które było obojętne. Kordian miał wybujałą poetycką i romantyczną wyobraźnię, której nie umiał opanować. Car każe postawić Kordiana przed sądem wojennym i rozstrzelać. W izbie klasztornej Kordian odbywa ostatnią spowiedź, żegna się ze starym Grzegorzem. Ksiądz obiecuje nazwać imieniem Kordiana różę, którą dziś posadzi w ogrodzie, a Grzegorz obiecuje nazwać swego wnuka Kordian. Konstanty żądał od cara ułaskawienia Kordiana, w końcu car podpisuje ułaskawienie. Wysyła je przez adiutanta na Plac Marsowy, gdzie rozpoczęła się już egzekucja. Posłaniec pędzi z ułaskawieniem, wpada na Plac Marsowy w momencie, gdy oficer oddziału egzekucyjnego podnosi rękę do góry. Nie wiadomo co się stanie z bohaterem. Kordian przegrał z otoczeniem, swoje jednostkowe poświęcenie uznał za bezcelowe i nie przyniosło ono narodowi wolności. Poświęcenie to łączyło działania patriotyczne z drogą kłamstwa i podstępu.

Innym przykładem bohatera, który poniósł życiową przegraną jest Tomasz Judym. Jest on lekarzem z powieści Stefana Żeromskiego “Ludzie bezdomni”. Judym uważa, że zawód lekarza jest posłannictwem, należy pomagać nie tylko bogatym ludziom, ale przede wszystkim biednym. Główny bohater powieści przyjął, że jego obowiązkiem jest dążenie do poprawy bytu ludzi najbiedniejszych. Judym postanawia zostać lekarzem, marzy o poprawie losu biedoty i rozpoczyna walkę ze złem i niesprawiedliwością na świecie. Judym był idealistą, stawiającym na pierwszym miejscu dobro ludzi najuboższych. Czuje, że ma moralny dług wobec biedoty. Pochodzenie robotnicze wywołuje w nim kompleksy, nieśmiałość i poczucie niepełnej wartości. Zrezygnował przy tym ze szczęścia osobistego, pragnął szczęścia dla innych. Zawód lekarza traktował jako misję pomocy, uważał, że należy pomagać nie tylko bogatym, ale również najuboższym pacjentom, “ułatwiać życie bogacza, ażeby pospołu z nim dzielić okruchy zbytku; lekarz dzisiejszy- to lekarz ludzi bogatych”. Judym propagował ideę leczenia ludzi bez względu na posiadany przez nich majątek. Judym chciał pomagać ludziom i poprawić los biedoty. Uważał, że jest to jego obowiązek społeczny. Czuł, że ma dług do spłacenia: “Ja jestem z motłochu, z ostatniej hołoty(…) Jesteś z innej kasty (…) tu ludzie w trzydziestym roku życia umierają, bo już są starcami. Dzieci ich- to idioci. (…) Przecie to ja jestem za to wszystko odpowiedzialny.” Judym uważa, że jest odpowiedzialny za losy biedoty i ogrom krzywdy, jaka ich dotknęła. Decyzja całkowitego poświecenia się dla bezdomnych dojrzewa u Judyma w czasie jego pobytu w Zagłębiu. Jako syn szewca, czuł się związany z klasą robotniczą, w świadomości Judyma stale tkwi myśl o robotniczym pochodzeniu, zawód lekarza traktował jako posłannictwo. Judym był przekonany, że ma dług wobec swojej klasy społecznej, został lekarzem, a innym ludziom się nie udało, mówi: “Otrzymałem wszystko, co potrzeba. Muszę to oddać, com wziął. Ten dług przeklęty.” Bohater czul się odpowiedzialny za losy ludzi biednych: “Ja muszę rozwalić te śmierdzące nory. Nie będę patrzał, jak żyją i umierają ci od cynku. (…) Przecie to ja jestem za to wszystko odpowiedzialny ! Ja jestem !”.

Judym wyrzekł się szczęścia osobistego, odtrącił Joasię i bardzo ją zranił. Miał możliwość znalezienia szczęścia rodzinnego i założenia własnego domu, jednak odrzucił miłość kochającej go Joasi. Odrzuca miłość kobiety, która go kocha, zrujnował życie ukochanej kobiety, nie wie jak bardzo rani Joasię. Joasia chciał znosić razem z nim trudy życia. Joasia kocha Judyma i marzy o wspólnym życiu. Mówi: “Ułożyłam już wszystko, od a do z, jak to będzie w naszym domu.” “Założymy szpital, jak w Cisach”. “Będziemy wszystko albo prawie wszystko, co inni obracają na zbytek, oddawali dla dobra tych ludzi. Ty nie wiesz, ile szczęścia…Z tej resztki, którą dasz swej żonie, z tej najostatniejszej, zobaczysz, co ona zrobi”. Judym odpowiedział: “A cóż się stanie z tymi chałupami, cośmy je widzieli przed chwilą ? A cóż to ma do nas ?- pyta Joasia.” Judym nie chciał być społecznikiem i pełnić misji społecznej i godzić równocześnie życia osobistego, uważał, że jest to niemożliwe. Judym chciał całkowicie poświęcić się pracy społecznej, nie chciał by ktoś go od tego powstrzymywał: “Muszę wyrzec się szczęścia. Muszę być sam jeden. Żeby obok mnie nikt nie był, nikt mię nie trzymał !” Nie zdecydował się na małżeństwo z Joasią, nie myślał, że ją rani, najważniejsze dla Judyma była poświęcenie się ludziom biednym. Zranił Joasię, odtrącił ją i jej miłość. Joasia wyszeptała: “Ja cię nie wytrzymam…” Judym odrzekł: “Ty mnie nie wytrzymasz, ale ja sam nie będę mógł odejść. Zakiełkuje we mnie przyschłe nasienie dorobkiewicza. Ja siebie znam.” Judym zostaje sam ze swoim cierpieniem. Judym domagał się również od innych potrzeby poświęcenia się dla dobra drugiego człowieka.

Judym szedł brzegiem lasu i widział rozdarta sosnę. Judym słyszy obok siebie “płacz samotny, jedyny, płacz przed obliczem Boga. Nie wiedział tylko kto płacze. Czy Joasia ?- Czy grobowe lochy kopalni płaczą ? Czy sosna rozdarta ? “Oderwana od ziemi ściągnęła w głębinę prawy jej korzeń, a lewy został na twardym gruncie. Tak ją dzieje kopalni rozdarły na dwoje.”” Bohater zostaje sam niczym rozdarta sosna, która jest symbolem rozdartej duszy Judyma po rozstaniu z Joanną.

Człowiek honorowy w czasach Średniowiecza i renesansu to człowiek prawy, religijny, waleczny. Honor to wyznacznik pewnych zasad życiowych. Honor jest przez wielu ludzi stawiany na pierwszym miejscu w życiu, przez innych – na równi z Bogiem i Ojczyzną. Każdy z nas zna słowa Bóg- honor- ojczyzna. Patrząc w naszą historię można sobie przypomnieć znaczenie wyrazu honor i jego potrzebę we współczesnym świecie. Zawsze odwaga i honor będą cenione.

REKLAMA

W utworze istnieje rozdźwięk w postrzeganiu Boga – z jednej strony surowy, karzący ludzi i nieczuły na ich los, a z drugiej zaś miłosierny i dobry.. Rozprawka wymaga przy tym od autora do zajęcia jasno wyrażonego stanowiska wobec tematu – nie ma możliwości, by np .W dzisiejszych czasach ten ideał ascety stracił swoje znaczenie.. To wartości ,w które wierzyli do końca i dla nich `Pięknie umierali i pięknie żyli`.Bóg, Honor, Ojczyzna – dewiza Wojska Polskiego stanowiąca idealistyczne ujęcie wierności państwu.. Bohaterowie całe swe działania .Wszystko to dodawało otuchy polakom.. Senator RP obecnej kadencji z okręgu Biała Podlaska.. Przypomnijmy sobie, kim był generał Władysław Anders?. Tak więc oczywiste jest, że motyw Boga często pojawia się w utworach różnych epok.. Jak rozumieli poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny dramatopisarze wybranych epok.. Niemniej uważa się, że każdy obywatel, nie tylko żołnierz, ma konstytucyjny obowiązek chronić swoją ojczyznę w momencie zagrożenia jej niepodległości i suwerenności.Bóg to artysta, który stworzył świat z niczego, dbając o każdy szczegół (Deus artifex i Deus faber).. Na przestrzeni wieków zmieniało się samo znaczenie pojęcia „ojczyzna”, różnie definiowano też patriotyzm w zależności od przyjętego światopoglądu, opcji politycznej, przynależności do różnych grup .Bóg, honor i Ojczyzna ponad wszystko?.

Rycerze byli osobami bardzo honorowymi.

Śmierć Alka była normalnym żołnierskim losem.. Wolność, tożsamość, niepodległość.. Tym razem głównym tematem rozważań było zawołanie: „Bóg, Honor, Ojczyzna.. Kształtowanie młodego pokolenia.Temat – ,,Bóg – Honor – Ojczyzna”.. Śmierć Alka była normalnym żołnierskim losem.. Nie ma tytułu, a określamy ją według pierwszego wyrazu tekstu .. Szczegółowe opracowania dają narzędzia do stworzenia bogatej w treści prezentacji maturalnej ze znanymi dziełami sztuki i błyskotliwymi/ Rozprawka.. „Na stronie odwrotnej płata, pośrodku .Wszystko to dodawało otuchy polakom.. Bogurodzica po okresie ustnego obiegu tekstów jest pierwszą zapisaną pieśnią religijną w literaturze polskiej.. W utworze tym bohater buntuje się przeciw Bogu.Zośka i Rudy zawsze na pierwszym miejscu stawiali patriotyzm, a wszystkie swoje działania .Książka pt. `Kamienie na Szaniec`to wzruszająca opowieść o młodych bohaterach ,prawdziwych patriotach ,którzy swoim życiem i postępowaniem udowodnili ,że `Bóg, Honor, Ojczyzna` nie są zwykłym frazesem.Rozprawka to wypowiedź pisemna, w której rozpatrujemy jakieś ważny problem.. Został postrzelony w brzuch i kilka dni później zmarł.A to, co w umysłach ludzkich jest obecne, widoczne jest także w literaturze.. Postępują szlachetnie, a śmierć nie jest im straszna.. To wartości ,w które wierzyli do końca i dla nich `Pięknie umierali i pięknie żyli`.W zależności od stopnia odczuwanego patriotyzmu agnostyk lub ateista (taki dobroduszny, który spuści zasłonę milczenia na kwestię obecności słowa “Bóg” w haśle i nie będzie się o nie wykłócał) będzie wyznawał zasadę Honor-Ojczyzna-Bóg lub Ojczyzna-Honor-Bóg.Honor jest dla nich najważniejszą wartością..

To pytanie powtarza się w naszej literaturze od stuleci.

Zgodnie z zamysłem autora, artykuł nie może pretendować ani do miana całościowej prezentacji tematu patriotyzmu, ani do potrak-towania go jako pewnej formy „egzaminu maturalnego”.. Każdy wojak znał swoje obowiązki wobec narodu i ojczyzny oraz dobrze je wypełniał.Książka pt. `Kamienie na Szaniec`to wzruszająca opowieść o młodych bohaterach ,prawdziwych patriotach ,którzy swoim życiem i postępowaniem udowodnili ,że `Bóg, Honor, Ojczyzna` nie są zwykłym frazesem.. to ideały którymi powinien się kierować każdy Polak bez względu na wiek.. Celem naszego posłannictwa jest przekazanie dewizy, którą żyli nasi Wielcy Bohaterowie, Bóg Honor Ojczyzna.. Chrześcijanin we współczesnym świecie”Bóg Honor Ojczyzna.. Ja byłem im wierny, i tak wychowałem swojego syna, a on teraz przekazuje to wnuczkom.. Twórca najbardziej udanego przedsięwzięcia ekonomicznego minionego dwudziestolecia – Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK).. Źródło: Henryk Binkowski, Wojsko i obronność w działalności Sejmu RP.. Uważam ,że bohaterów możemy uznać za wielkich patriotów dla których słowa `Bóg, Honor, Ojczyzna` bardzo wiele znaczą.Ostatni mój argument będzie dotyczył bohaterskiej śmierci chłopców..

Wybór metody i schematuBóg, honor, ojczyzna specyfika polskiego patriotyzmu.

Szanowali innych ludzi, byli dżentelmenami, potrafili dzielić się tym co mają.. 100 rocznica odzyskania niepodległości, którą obchodzimy w 2018 roku kieruje nasze myśli często do wartości najważniejszych dotyczących Polski, naszej Ojczyzny.BÓG, HONOR, OJCZYZNA .. Uważam, że bohaterów możemy uznać za wielkich patriotów, dla których słowa” Bóg, Honor, Ojczyzna” bardzo wiele znaczą.. Najczęściej staramy się coś udowodnić, o czymś kogoś przekonać, odpowiedzieć na postawione pytanie, rozwiać jakąś wątpliwość.. 2010-04-19 15:04:22 Czy najwyższe wartości Polaków: Bóg , Honor , Ojczyzna powoli odchodzą w niepamięć?. Najciekawsza osobowość w świecie finansów III Rzeczypospolitej.. Dzielni i odważni w bojach o losy swego państwa.. Zacznijmy może od Średniowiecza; jest to epoka o której istnieniu współcześni monarchowie Kościoła woleli by raczej zapomnieć.Książka pt. `Kamienie na Szaniec`to wzruszająca opowieść o młodych bohaterach ,prawdziwych patriotach ,którzy swoim życiem i postępowaniem udowodnili ,że `Bóg, Honor, Ojczyzna` nie są zwykłym frazesem.. .Ojczyzna!. 2013-01-24 08:09:36Chciałbym wskazać jej jedno hasło, które powinno przyświecać w życiu: „Bóg, honor, ojczyzna”, a także zachęcić do nauki.. W dzisiejszych czasach już prawie nikt tego nie robi.Bóg, Honor, Ojczyzna.. Napisz rozprawkę w której uzasadnisz swoje zdanie odwołując się do 3 przykładów z literatury Proszę o pomoc jak najszybciej jakoś się odwdzięczę .Bogurodzica – Bóg, honor, ojczyzna..

Również wartości takie jak Bóg, honor, ojczyzna straciły znaczenie w naszym życiu.

Został postrzelony w brzuch i kilka dni później zmarł.Motyw ojczyzny w literaturze, Serwis z motywami literackimi stworzony został z myślą o uczniach szkół średnich, głównie maturzystach.. Ojczyzna!. Wiara i tradycje religijne przekazywane z pokolenia na pokolenie kształtują nas od dziecka.. Rzecznik prawdy i uczciwości w biznesie.Bóg, honor, ojczyzna to przesłanie, dewiza, która nieodłącznie przyświeca wojskowym, od czasów napoleońskich.. Przyjechałem do Stanów Zjednoczonych z pięcioma dolarami jako inżynier z Polski.Bóg, Honor i Ojczyzna – dewizą i dumą Polaków.. Postaram się to udowodnić w poniższych argumentach.. Bóg spojrzał na idących i zapytał: Jaka?. Ostatni mój argument będzie dotyczył bohaterskiej śmierci chłopców.. 1989-2001 .Bóg, Honor, Ojczyzna.. Ojczyzna i patriota – prześledź sposób funkcjonowania tych pojęć w literaturze rożnych epok, odwołując się do 4-5 utworów.Dewiza „Bóg, Honor, Ojczyzna” została uchwalona przez Sejm RP w Ustawie z dnia 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.. W chłodny dzień 15 listopada br. do Myśliborza zawitali uczestnicy IV Myśliborskiego Sympozjum Miłosierdzia.. Zawsze są wierni krajowi.. 2017-02-26 20:53:00 Lubisz ideały ?. Notatka – Polska od wielu wieków jest narodem chrześcijańskim.. W 1937 roku Józef Birkenmajer w swoim monografie wskazał jako autorów misjonarzy współbraci Wojciecha.. Została wprowadzona po raz pierwszy na sztandary oddziałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z 15 października 1943 r. Dominujący kanon interpretacji dewizy, to Ojczyźnie wszystko, prócz miłości Boga najwyższego i Honoru.Bóg honor i ojczyzna – to ideały najwyższe średniowiecznego rycerza .. W jaki sposób bohaterowie Adama Mickiewicza realizowali hasło : „Bóg-Honor-Ojczyzna” .. W literaturze romantycznej polskiej, podobnie jak i w literaturze innych krajów europejskich, znajdujących się w niewoli, głównym tematem staje się zagadnienie walki narodowo-wyzwoleńczej.. Czy te same ideały można odnaleźć w postawach i czynach ludzi innych epok ?. Po pierwsze..

Bóg, Honor, Ojczyzna

Lekcja języka polskiego poświęcona jest ideałowi rycerza polskiego. Zbyszko z Bogdańca, Jurand ze Spychowa, Michał Wołodyjowski to przykładowe postacie z literackiej galerii rycerstwa polskiego.

Autor: mgr Grażyna Wyszkowska

Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II w Kętrzynie

TEMAT: Bóg, honor, ojczyzna… Literackie portrety rycerzy.

Cele lekcji: pobudzenie do refleksji nad motywami postępowania postaci literackiej

ocena konsekwencji różnych wyborów życiowych

nazywanie wartości

stosowanie w ocenie człowieka słownictwa wartościującego

zapisanie efektów pracy grupy w schemacie drzewa decyzyjnego

tworzenie indywidualnego i zbiorowego portretu bohaterów literackich Metody pracy: praca z tekstem literackim

heureza Środki dydaktyczne: karty pracy

fragmenty z „Ogniem i mieczem”

„Krzyżacy”

nagranie pieśni harcerskiej „Płonie ognisko i szumią knieje” Formy pracy: zbiorowa, grupowa Przebieg lekcji:

Część wstępna Wysłuchanie nagrania pieśni harcerskiej „Płonie ognisko i szumią knieje” Przedstawienie uczniom celów lekcji Podział klasy na grupy i wyznaczenie liderów grup Część zasadnicza Rozdanie zadań dla poszczególnych grup

Grupa I- Zbyszko z Bogdańca

Polecenia: Czy Zbyszka można uznać za prawdziwego rycerza? Znajdźcie argumenty potwierdzające jego rycerskość. Jakich wyborów musiał dokonać bohater? Oceń ich słuszność. Zaprezentujcie wyniki waszej pracy, czyli portret Zbyszka Grupa II- Jurand ze Spychowa

Polecenia: Jurand ze Spychowa- rycerz niezłomny czy zaślepiony żądzą zemsty mąż i ojciec? Wyszukaj odpowiedzi w tekście „Krzyżaków”. Jakich wyborów musiał dokonać bohater? Oceń ich słuszność.. Zaprezentujcie wyniki waszej pracy, czyli portret Juranda Grupa III- Longinus Podbipięta

Polecenia: ,ol> Szukał sławy, poklasku, a może czegoś innego? Dlaczego Podbipięta poszedł na niechybną śmierć? Jakich wyborów musiał dokonać bohater? Oceń ich słuszność. Zaprezentujcie wyniki waszej pracy, czyli portret Longinusa Podbipięty. Grupy samodzielnie wypełniają otrzymane karty. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup Część końcowa Dyskusja nad portretem zbiorowym bohaterów- rycerzy. Praca domowa: Przedstaw swojemu rówieśnikowi z Europy Zachodniej rycerzy Sienkiewicza lub napisz wywiad z Zygfrydem de Lowe na temat Juranda ze Spychowa. Karty pracy

GRUPA I Czy Zbyszka można uznać za prawdziwego rycerza? Cechy Fakty-argumenty 1. Pochodzenie 2. Wygląd i ubiór. 3. Znajomość rycerskich obyczajów. 4. Wierność danemu słowu. 5. Dbałość o honor. 6. Męstwo. 7. Znajomość rycerskiego rzemiosła. 8. Stosunek do kobiet. 9. Pobożność

GRUPA II Jurand ze Spychowa- rycerz niezłomny czy zaślepiony żądzą zemsty mąż i ojciec? Problemy Fakty, opinie, sądy 1. Pierwsze spotkanie z bohaterem. 2. Rycerz szukający pomsty na Krzyżakach. 3. Jurand jako ojciec. 4. Pod murami Szczytna. 5. Ostatnia walka. 6. Nieludzkie katusze. 7. Powrót do Spychowa. 8. Spotkanie z Zygfrydem de Lowe. 9. Nad zwłokami Danusi.

GRUPA III Szukał sławy, poklasku, a może czegoś innego? Dlaczego P odbipięta poszedł na niechybną śmierć? Co się dzieje? Co wtedy przeżywa bohater? Co mówi? Co robi? Jak uzasadnia to narrator?

Motyw tułacza i tęsknoty za ojczyzną w literaturze polskiej

Trudny, ale często spotykany temat. Zauważ, że trzeba przyjrzeć się aż dwóm motywom ? tułacza ? pielgrzyma i tęsknoty za ojczystym krajem. Jak się do niego zabrać? Przede wszystkim ograniczyć materiał literacki (choć jest z czego wybierać!). Na ten temat można by napisać obszerną książkę, nie jest to chyba jednak Twoim celem. Nie wolno także nie wspomnieć choćby słowem o Wielkiej Emigracji. Ten temat to jeden z pewniaków, do których warto się przygotować szczególnie sta-rannie.

Dramat narodu bez państwa na przykładzie wybranych utworów – motyw tułacza i tęsknoty za ojczyzną w literaturze polskiej

Najważniejsze utwory

Motyw tęsknoty za ojczyzną:

• Pan Tadeusz Adama Mickiewicza

• Smutno mi, Boże… Juliusza Słowackiego

• Moja piosnka (II) Cypriana Kamila Norwida

Motyw pielgrzyma:

• Sonety krymskie i Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza

• Kordian Juliusza Słowackiego (zwłaszcza akt II pt. Wędrowiec)

Według Słownika języka polskiego pielgrzym to człowiek odbywający wędrówkę do miejsc kultu, pątnik, dawniej to słowo oznaczało tyle co podróżnik, człowiek odbywający podróż. Wyraz pielgrzym brzmi znacznie bardziej dostojnie i zagadkowo niż neutralne słowo podróżnik. Pielgrzym w naszym odczuciu to ktoś więcej niż podróżnik; w tym słowie jest dużo dostojeństwa.

Zwróć uwagę

na tytuł dzieła – już tam zawarta jest idea, że Polacy to naród bez państwa. W związku z tym skazani są na wieczną tułaczkę, której nadana została ranga pielgrzymowania, które przecież jest czymś zupełnie innym niż tułanie się bez celu po świecie. Pielgrzymka ma zawsze jakiś wzniosły cel.

Ważne pojęcia

• mesjanizm

• prometeizm

• winkelriedyzm

• wallenrodyzm

Wzbogać swoją pracę

Przywołaj kontynuacje romantycznej wizji ofiary w późniejszej literaturze. Przykładów jest bardzo wiele. Oto niektóre z nich:

• Idea śmierci za Boga, Honor i Ojczyznę w Trylogii Henryka Sienkiewicza. Czy nie jest tak, że Michał Wołodyjowski kojarzy się nam z bohaterskim Ordonem, zaś Longinus Podbipięta z Winkelriedem?

• Uwznioślenie śmierci Polaków, którzy zginęli w kampanii wrześniowej w Pieśni o żołnierzach z Westerplatte Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

• Wzorce osobowe młodych bohaterów ginących za ojczyznę w Kamieniach na szaniec Aleksandra Kamińskiego

W dziełach literackich i filmowych mamy także do czynienia z podważeniem idei chwalebnej śmierci; spotykamy się z nią np. w Kordianie i chamie Leona Kruczkowskiego (powieści będącej rewizją spojrzenia na powstanie listopadowe). Polemiką z legendą bohatera romantycznego jest głupia, bezsensowna śmierć Maćka Chełmickiego, którą możemy oglądać w ekranizacji Popiołu i diamentu Jerzego Andrzejewskiego dokonanej przez Andrzeja Wajdę.

Jak zacząć?

Podkreśl ważność obu tych motywów w twórczości polskich romantyków.

Przykład

Kreowanie się na wiecznego podróżnika, który nie może zaznać spokoju, którego wiecznie coś gna i nie pozwala mu odpocząć oraz podkreślanie tęsknoty za ojczyzną i silnego związku z rodakami i rodzinnym krajem, wydają się dziś trochę pretensjonalne i mocno przesadzone. Nie powinniśmy jednak oceniać romantycznych twórców zbyt surowo – nie dane nam przecież było znaleźć się w ich sytuacji (przymusowa emigracja, wiecznie skłócone środowisko polskie, bliskie zeru szanse na powrót do kraju). Poza tym – romantycznej tęsknocie zawdzięczamy przecież wiele pięknych, poruszających utworów.

Co w rozwinięciu?

Staraj się unikać ogólników typu: Polscy twórcy, z dala od ojczyzny, bardzo tęsknili za rodzinnym krajem. Przedstaw dość ogólną analizę zaproponowanych przez Ciebie utworów.

Tęsknota za ojczyzną

• Smutno mi, Boże…

W tym utworze obecny jest ton melancholijnej skargi. Próba rozpoznania przyczyn swojego smutku przez osobę mówiącą w wierszu pojawia się dopiero w czwartej i piątej zwrotce. Ojczyznę przypominają lecące bociany, dalej… osoba mówiąca w tym utworze coraz bardziej zanurza się w swoje wspomnienia i rozmyślania nad własnym powikłanym losem. Przyszłość z kolei pojawia się w kolejnych strofach, szóstej i siódmej, i ta jednak nie jest wesoła: mój okręt nie do kraju płynie. Zagubienie i niepewność przyszłości, które potęgują jeszcze ogromne przestrzenie morskie – sytuacja osoby mówiącej w wierszu jest nie do pozazdroszczenia. Ten podróżnik z przymusu nie może wrócić do kraju, gdzie zostałby natychmiast aresztowany lub (z czym byłoby mu jeszcze trudniej się pogodzić niż z przymusową wędrówką) musiałby zaakceptować życie poddanego znienawidzonego, apodyktycznego cara. Jest świadom tego, że nawet najpiękniejsze miejsca, które ma możliwość odwiedzić, nie zastąpią mu ojczyzny. Wie także, że być może już nigdy nie będzie się czuł swojsko i pewnie – wszędzie będzie tylko obcym, a w najlepszym wypadku gościem.

• Moja piosnka (II)

To jeden z najbardziej osobistych liryków Norwida. Osoba mówiąca w wierszu przenosi się myślą do ojczyzny, kraju wzruszeń młodości i pięknych przyjaźni. W trzech pierwszych zwrotkach dominuje motyw tęsknoty do ojczystego kraju, który ukazany jest jako miejsce, gdzie żyją prości i prawi ludzie. To oczywiście obraz wyidealizowany, a przynajmniej – jednostronny. Przywołany zostaje gest podnoszenia z ziemi okruchów chleba, bocianie gniazda, polskie chaty i życzliwość ludzi.

• Pan Tadeusz

W tym utworze ukazany jest utracony świat pokolenia polistopadowych emigrantów. Ten obraz utraconego świata szlacheckich tradycji jest oczywiście wyidealizowany i przesłodzony, trzeba jednak pamiętać, że celem autora nie był realistyczny opis środowiska szlacheckiego. Ten bowiem, zamiast przywołać piękne, poruszające wspomnienia, wywołałby raczej niechęć i niesmak. Narrator poematu prosi w inwokacji:

Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną

Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych (…).

W Epilogu, pisanym z perspektywy paryskiego emigranta, także pojawiają się bardzo znamienne słowa:

Jedna jest tylko już kraina taka,

W której jest trochę szczęścia dla Polaka:

Kraj lat dziecinnych!

Ten poemat ma spełniać funkcję, którą można by określić jako „terapeutyczną”; ma być ucieczką od paryskiego bruku i emigracyjnych potępieńczych swarów.

Pielgrzym

• Sonety krymskie

Sonety krymskie to cykl osiemnastu utworów, które powstały w latach 1825 – 1826, podczas podróży poety po Krymie. Zachwyca się pejzażami krymskimi, lecz orientalna przyroda nie sprawia, że zapomina o ojczyźnie:

Litwo! Piały mi wdzięczniej twe szumiące lasy

Niż słowiki Bajdaru, Salhiry dziewice,

I weselszy deptałem twoje trzęsawice

Niż rubinowe morwy, złote ananasy.

Ciekawym zabiegiem jest wprowadzenie dwóch postaci mówiących, Pielgrzyma i człowieka Wschodu, Mirzy. Ich dialog jest zderzeniem dwóch różnych typów myślenia właściwy ludziom dwóch różnych kultur. Choć Pielgrzym jest zafascynowany urodą Krymu, wciąż tęskni za krajem. Osoba mówiąca w Sonetach krymskich to smutny, samotny wygnaniec z ojczyzny, wieczny tułacz.

• Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego

Księgi… miały przynieść ukojenie i nadzieję przymusowym emigrantom polskim. Część druga – Księgi pielgrzymstwa polskiego miały stanowić coś w rodzaju katechizmu polskiego emigranta. Nie jest on wcale nazywany tułaczem ani emigrantem lecz pielgrzymem, w odróżnieniu od tułacza, którym jest człowiek błądzący bez celu i wygnańca, którym jest człowiek wygnany wyrokiem urzędu. Słowo pielgrzym zyskuje nobilitujące znaczenie: A tymczasem Polak nazywa się pielgrzymem, iż uczynił ślub wędrówki do ziemi świętej, Ojczyzny wolnej, ślubował wędrować póty, aż ją znajdzie. Ta księga kończy się Litanią pielgrzymską, w której wspominane są ofiary carskich represji.

• Kordian

Akt II, pt. Pielgrzym, przynosi obraz podróży Kordiana po Europie. Nie jest to podróż przyjemna, choć bohater zwiedza wiele pięknych miejsc. Niestety, jest ona gorzką szkołą życia i przynosi wiele rozczarowań. Ale dzięki niej bohater wzbogaca swoje doświadczenie.

Jak zakończyć?

Powróć do określenia naród bez państwa, zawartego w temacie.

Przykład

Naród bez państwa – gdyby nie lekcje historii, podczas których poznaliśmy dzieje Polski, określenie naród bez państwa brzmiałoby bardzo dziwnie. Tak samo dziwna była sytuacja ludzi, którzy nie mogli znaleźć swojej ojczyzny na mapie. Ówcześni starali się radzić sobie jakoś z tą tragiczną sytuacją, np. określając swój tułaczy żywot nobilitującym mianem pielgrzymowania.

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok)

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok)

Tematy prac

Tematy „ojczyźniane” układają się w kilka grup, z których najbardziej klasyczną są tematy spod znaku „motyw ojczyzny w utworach literackich”. Motyw jak motyw – bardzo silny w polskiej literaturze, obecny w każdej epoce literackiej, uzasadniony tragicznymi wydarzeniami historii.

Wolna i zniewolona w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich. „Jam miłość, szczęście, jam niebo za młodu, umiał poświęcić dla sprawy narodu…” (Adam Mickiewicz). Polaków wyobrażenia o godności, honorze i powinnościach wobec kraju. Rozwijając odwołaj się do wybranych utworów literatury dawnej i współczesnej. „Kto mi powiada, że moja ojczyzna: pola, zieloność … i kwiaty” (C.K. Norwid). Obraz ojczyzny w przekazie twórców literackich minionych epok i w wyobrażeniu współczesnego człowieka u progu zjednoczonej Europy. „Naród streszcza się w swojej literaturze i żyje przez nią” Skomentuj trafność myśli Henryka Sienkiewicza, przywołując wybrane teksty. „Społeczeństwo, któremu trudno się wyzbyć wad narodowych, buduje kolejne kaplice” – odnosząc się do kultury i realiów historycznych wybranej epoki (epok), skomentuj słowa ks. prof. J. Tischnera. Dziewiętnastowieczny patriotyzm w postawach trzech wybranych bohaterów literackich – a twoje rozumienie miłości ojczyzny.

Przegląd tematów

Prace tego typu od zawsze posiadają kompozycję wyliczanki obrazującej, jak motyw ojczyzny funkcjonował w kolejnych epokach i utworach literackich. W obliczu tak rozległego materiału można popełnić błąd nadgorliwości, chcąc opisać wszystko, od Galla Anonima po Szymborską, i to jeszcze z dokładnym omówieniem. Tego nie da się zrobić, prace takie wychodzą potem długie, wymęczone, nudne. Zawsze trzeba dokonywać wyboru, a selekcję podyktuje z reguły temat. Czy realizacja tematu wymaga pokazania reprezentantów epok, czy też różnych rodzajów literackich, a może ujęć polemicznych? Przecież inaczej kształtuje się motyw ojczyzny w literaturze staropolskiej, a inaczej w wieku XIX, inaczej u Mickiewicza, a inaczej u Gombrowicza.

Obraz ojczyzny w świetle literatury,

to nieco odmienny wariant tematu patriotycznego. Obraz bowiem, to nie będą już postulaty reform, różne sposoby walki o wolność, różne postawy patriotyczne, autorów i bohaterów literackich. W „obraz” ojczyzny wchodzi z pewnością obraz społeczeństwa, jego wad i zalet, chorób – ale i wielkich zrywów patriotycznych. Obraz ten to także ujęcia pejzażu – piękno Polski, jej krajobrazów, historii i kultury. Jest to też umiłowanie obyczaju, prezentacja specyfiki narodowej – zwłaszcza gdy temat podkreśla, że mają to być refleksje „u progu zjednoczonej Europy”. Można by sobie postawić takie pytanie: jeśli młody Europejczyk chciałby wytworzyć sobie obraz Polski dawnej i obecnej na podstawie literatury – co powinien przeczytać? Jaką lekturą poleciłbyś mu, aby zobaczył, że Polska jest piękna i bogata w kulturę? Że ma i miała też wady narodowe? Że ma niezwykłe akty heroizmu w swojej historii?

Wyobrażenia Polaków o powinnościach wobec ojczyzny

– to temat względnie podobny do „motywu” ojczyzny w literaturze. Jest to „podzbiór” tego tematu, bo przecież to, jak funkcjonuje temat patriotyczny świadczy o wyobrażeniach autorów, czasem pokazanych jako wyobrażenia bohaterów. Ten temat po prostu eksponuje ludzi, ich poglądy, ich postawy. Będziemy tu rozważać, jak widział sprawę ten czy ów – i znów trzeba będzie dokonywać wyborów, bo prawie każdy twórca wypowiadał się w sprawie powinności wobec ojczyzny.

Naród – społeczeństwo

Sienkiewicz mówi, że literatura streszcza najważniejsze dla narodu sprawy i że jest ważna, czasem naród wręcz żyje dzięki niej – a ksiądz Tischner przestrzega przed wadami narodowymi. Jeśli chodzi o nasze wady narodowe – lista ich długa, dowodów literackich wiele, konsekwencji, które ponieśliśmy także mnóstwo – jest o czym pisać.

Literatura a naród – to wszystko o czym mówimy, to co analizujemy i nad czym się zastanawiamy przy pracy pod hasłem „Ojczyzna”. Naród się streszcza w literaturze – bo w niej została utrwalona historia, wady narodowe, pragnienia, marzenia patriotów, tęsknota emigrantów. Dzięki niej naród żyje – czasem pozbawiony wolności, ale nie literatury.

Ojczyzna – i Ty

Są w tematach takie pytania: a co ty sądzisz na ten temat? A jak to jest w wyobrażeniach współczesnego człowieka? Jakie jest twoje rozumienie miłości ojczyzny? Rzecz jasna, że w pracy powinny znaleźć się budujące odpowiedzi – postawy pełne patriotyzmu, wyobrażenia sytuujące tę miłość wysoko w skali wartości wyznaczonych przez młodego człowieka. Być może nie zawsze ta ojczyzna plasuje się tak wysoko w naszych systemach etycznych. Być może jeszcze częściej po prostu nad tym nie zastanawiamy się w codziennym życiu – przecież mieszkamy w wolnym kraju, mamy swoją tożsamość narodową, nie musimy walczyć z wrogiem – trudno zatem w zwykłym życiu ten patriotyzm manifestować. Z drugiej strony w kontaktach z innymi narodami czujemy się dumni z tej racji, że jesteśmy Polakami, uważamy, że mamy się czym pochwalić i w dziedzinie kultury, i nauki, i historii. W dodatku bacznie obserwujemy i krytykujemy polityków, programy reform zaś i krytyka panujących są wciąż obecnym tematem przy rodzinnych stołach. A zatem – jesteśmy patriotami.

Motyw ojczyzny w literaturze

Istnieje odkąd istnieje ojczyzna, odkąd utrwaliły się zręby polskiej państwowości – czyli od średniowiecza. Oczywiście słowa Galla Anonima opiewające polskie bohaterstwo w walce pod Głogowem są wciąż jeszcze hołdem dla królewskiego rodu, ale to już początek. Wiek XVI wzmocni postawy patriotyczne i poczucie tożsamości narodowej, co od razu znajdzie odzwierciedlenie w literaturze. Patrząc na dzieje polskiej literatury pod kątem obecności w niej motywu ojczyzny, przywołaj następujące przykłady:

1. Doba staropolska – do utraty niepodległości

Patriotyzm tych wieków to głównie krytyka wad narodowych czy ustrojowych, propozycje reform, nawoływanie do postaw i działania w imię miłości ojczyzny, budowanie wzorców i antyprzykładów literackich. Są to motywy charakterystyczne dla czasów pokoju – nie ma jeszcze walki o wolność, walki z wrogiem – jest obserwacja tego, co dzieje się w granicach własnej istniejącej ojczyzny. Szczególną kopalnią patriotycznych postaw i politycznej walki o poprawę sytuacji kraju jest oświecenie – jakby kulminacja działań, prób ratowania Polski, niestety, jak pokazała historia – nieskutecznych.

2. Wiek XIX po odzyskaniu niepodległości

W tej literaturze walka o wolność zdominuje patriotyczną literaturę. Zupełnie zrozumiałe; już nie ma czego reformować, za to zaistniał bardzo określony, konkretny wróg – zaborcy. Dochodzi aspekt nowy – emigracji, tęsknoty wygnańca politycznego za krajem. Teraz postawa patriotyczna obarczona będzie cieniem spisku, konspiracji, teraz kulminacyjnym aktem patriotycznym będzie udział w powstaniu. I to jest najbardziej emocjonalna, polska literatura patriotyczna, najbardziej spektakularna, oddziałująca na uczucia i wyobraźnię.

3. Wiek XX

Czas międzywojnia (znów przedział wolności, górę biorą idee odbudowy kraju, reform, wewnętrznych sporów i ocen).

Czas wojny i okupacji (tak jak w czasach niewoli dominują postawy bohaterskie, udział w konspiracji i powstaniu, walka o wyzwolenie ojczyzny). Bardzo wiele utworów dotyczących tego przedziału powstaje po wojnie – niektóre, jak choćby Początek Andrzeja Szczypiorskiego ogarnia też wydarzenia Polski Ludowej powojennej – aż po stan wojenny.

Obraz społeczeństwa

zwłaszcza szlachty polskiej, jej wad, sarmackiego mitu widzianego też jako zaszczytne dziedzictwo znajdujemy:

u Mikołaja Reja (Żywot człowieka poczciwego)

u Jana Kochanowskiego (Odprawa posłów greckich, Fraszki)

u Jana Chryzostoma Paska (Pamiętniki)

w poezji Wacława Potockiego (Moralia, Ogród fraszek)

u Ignacego Krasickiego (Satyry, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki)

u Juliana Ursyna Niemcewicza (Powrót posła)

u Adama Naruszewicza (Chudy literat)

Uwaga!

Portret szlachty polskiej jest portretem polskiego społeczeństwa w Rzeczypospolitej, bowiem charakterystyk mieszczaństwa ani chłopstwa literatura nam nie dostarcza.

Nie jest to obraz jednoznacznie negatywny! Rej przedstawia wzorzec postępowania ziemianina, Pasek pełen dumy autoportret sarmaty. Potocki w Wojnie chocimskiej też przypomina świetlaną przeszłość i wzór walecznych rycerzy.

Owszem, pojawia się krytyka (Kochanowski, Potocki), ale jej nasilenie przypada na twórczość pisarzy oświecenia. Potem, w romantyzmie ten obraz znów nabierze ciepłych barw. W wersji mickiewiczowskiej (Pan Tadeusz) czy w komediach Fredry polska szlachta sarmacka stanie się uosobieniem patriotyzmu, polskich tradycji i obyczajów. A zakpi z tego wizerunku – Witold Gombrowicz, w XX wieku, w Ferdydurke.

Materiał literacki

1. Doba staropolska

Jan Kochanowski

Odprawa posłów greckich (tragedia)

Co znajdziesz? Krytykę prywaty przeciw interesom ojczyzny. Wzór patrioty – Antenora, antyprzykład –Parysa, Iketaona. Obraz szlachty rządzącej Rzeczpospolitą ukrytą w antycznym kostiumie Troi.

(tragedia) Co znajdziesz?

pieśni

– Pieśń V (Pieśń spustoszeniu Podola)

– Pieśń XII, ( Księgi wtóre) A jeśli komu droga otwarta do nieba…

Co znajdziesz?

Pochwałę postawy patriotycznej, poświęcenia życia ojczyźnie, wypełniania obywatelskich obowiązków.

Piotr Skarga

Kazania sejmowe (kazanie)

Co znajdziesz?

Alegorię ojczyzny – matki, ojczyzny – tonącego okrętu i sześć chorób Rzeczypospolitej, które wymienia Skarga.

Andrzej Frycz Modrzewski

O poprawie Rzeczypospolitej (traktat)

Co znajdziesz?

Propozycję reform w najważniejszych dziedzinach państwa (Kościół, prawo, szkoła, obyczaje, wojna).

Wacław Potocki

Transakcja wojny chocimskiej (epos)

Co znajdziesz?

Wzór sarmaty (wódz–Chodkiewicz), odwołanie do dawnej świetności i dumnych przodków, nawoływanie do obrony ojczyzny.

Moralia

Ogród, ale nie plewiony

Ogród fraszek (fraszki, wiersze)

Co znajdziesz?

Ostrą krytykę szlachty jako klasy rządzącej krajem, satyrę na nietolerancję, egoizm, lenistwo, chciwość, niespełnienie obywatelskich obowiązków według tytułu: Nierządem Polska stoi.

Ignacy Krasicki

Święta miłości… (hymn)

Co znajdziesz?

Pochwałę miłości ojczyzny, po raz pierwszy obarczonej poczuciem niewoli („więzy”, „pęta” w obrazowaniu uczuć).

Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (powieść)

Co znajdziesz?

Obraz szlachty polskiej XVIII wieku, jej wad, metod wychowawczych i poczynań ustrojowych.

Julian Ursyn Niemcewicz

Powrót posła (komedia polityczna)

Co znajdziesz?

Wyraźną agitację polityczną za programem stronnictwa patriotycznego w dobie Sejmu Wielkiego, podział bohaterów na wzorowych patriotów i wsteczników – sarmatów, pakiet reform proponowanych na Sejmie Wielkim.

Stanisław Konarski

O skutecznym rad sposobie (traktat)

Co znajdziesz?

Pochwałę postawy patriotycznej, wzór obywatela, który wszystko powinien poświęcić ojczyźnie.

Stanisław Staszic

Przestrogi dla Polski (traktat)

Co znajdziesz?

Pouczenia dotyczące państwa, ustroju, prawa; konkretne postulaty dotyczące reform – np. oświaty oraz władzy w Rzeczpospolitej.

Hugo Kołłątaj

Anonima listów kilka (publicystyka epistolarna)

Co znajdziesz?

Popularyzacja reform Sejmu Wielkiego, wyliczenie „polskich hańb”, postulaty sprawiedliwości, wzmocnienia i ratowania ojczyzny.

Z postaw bohaterów literatury staropolskiej

Nie jest ich wielu, być może dlatego, że w patriotycznej literaturze dawnych epok przeważają krótkie formy lub publicystyka. Uwagę zwraca:

Antenor – wzór patrioty z Odprawy posłów greckich. Przejęty losami ojczyzny, wyżej stawia jej dobro niż przyjaźń z Parysem, ma odwagę powiedzieć swoje zdanie królewiczowi. Jest za oddaniem Heleny Grekom i uniknięciem wojny – jego postawa znajdzie się w mniejszości.

Pasek – jako autor i bohater Pamiętników. Jest to sarmata z krwi i kości – sam siebie postrzega jako dumnego, sprytnego, rozumnego obywatela, patriotę, rycerza, potem gospodarza. Bierze udział w wojnach – jako wojak z jednej strony wykazuje się odwagą, z drugiej chciwością i pyszałkowatością. Czytelnicy Pamiętników widzą również wady bohatera: ograniczona myśl, kłótliwość, pazerność, sobiepaństwo, pycha… A jednak… wiele cech Paska wziął Sienkiewicz do ukształtowania bohaterów Trylogii.

Walery – jako reprezentant stronnictwa patriotycznego w dyskusjach reformatorskich z czasów Sejmu Wielkiego. Walery, Teresa, starostwo Dobrójscy – to ci bohaterowie Powrotu posła Niemcewicza, którzy głoszą pozytywne postulaty, walczą o reformy w ojczyźnie. Są to postaci raczej papierowe, posiadają same zalety, udowadniają potrzebę zniesienia liberum veto i wprowadzenie tronu dziedzicznego, a na koniec darowują swoim chłopom wolność. Tak wyraża się ich patriotyczna postawa – stosowna do potrzeb literatury owych czasów.

2. Wiek XIX – czasy zaborów

Adam Mickiewicz

Konrad Wallenrod (powieść poetycka)

Co znajdziesz?

Bohaterską postawę patrioty poświęcającego szczęście i honor dla ojczyzny. Dylemat moralny – czy metoda podstępu i zdrady jest etyczną drogą do wolności? Popularyzację walki konspiracyjnej.

Grażyna (powieść poetycka)

Co znajdziesz?

Ostry protest przeciw jakimkolwiek układom z wrogiem.

Dziady (dramat romantyczny)

Co znajdziesz? Obraz martyrologii młodzieży polskiej, walczącej z zaborcą. Profetyczną wizję Polski jako Mesjasza Narodów. Mesjańską postawę Konrada walczącego z Bogiem. Obraz społeczeństwa polskiego doby zaborów.

(dramat romantyczny) Co znajdziesz?

Pan Tadeusz (epos)

Co znajdziesz? Obraz Polski szlacheckiej – z jej obyczajami, umiłowaniem tradycji i patriotyzmem. Akty walki o wolność w dobie napoleońskiej. Postawę spiskowca-emisariusza Jacka Soplicy.

(epos) Co znajdziesz?

poezje: Reduta Ordona, Śmierć pułkownika, Do Matki Polki

Co znajdziesz?

Bohaterskie postawy przywódców powstania, a także portret młodego Polaka, od dziecka wychowywanego do walki, niewoli, więzienia, zsyłki.

Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego

Co znajdziesz?

Ideę mesjanizmu polskiego, wizję emigrantów jako apostołów, a ojczyzny w niewoli jako zbawiciela innych narodów.

Juliusz Słowacki

Kordian (dramat romantyczny)

Co znajdziesz? Postawę bohatera – spiskowca walczącego o wolność. Dylemat moralny – trud wyboru pomiędzy zbrodnią królobójstwa a losem ojczyzny, ideę mesjanizmu Polski pod hasłem „Winkelrieda narodów”. Ocenę przywódców powstania listopadowego

(dramat romantyczny) Co znajdziesz?

Grób Agamemnona (utwór poetycki)

Co znajdziesz?

Obraz społeczeństwa polskiego (dusza anielska i czerep rubaszny), wizję Polski – spadkobierczyni klęski pod Cheroneą.

Fantazy (dramat romantyczny)

Co znajdziesz?

Losy zesłańców, patriotyczne postawy bohaterów–szlachty polskiej.

poezje: Testament mój, Do matki, Generał Sowiński w okopach Woli

Co znajdziesz?

Wezwanie do miłości ojczyzny, wizję poety – duchowego przywódcy narodu.

Trylogia

Co znajdziesz?

Wzory patriotycznych postaw na przykładzie głównych bohaterów walczących z wrogami ojczyzny, przedkładających potrzeby kraju nad własne interesy.

Krzyżacy

Co znajdziesz?

Patriotyczne postawy usytuowane w czasach średniowiecznych, w wojnie z Krzyżakami (obraz bitwy pod Grunwaldem).

Latarnik (nowela)

Co znajdziesz?

Symbol tragedii emigrantów polskich na przykładzie dziejów Skawińskiego, tęsknotę za krajem, rolę literatury w dziejach narodu.

Eliza Orzeszkowa

Nad Niemnem (powieść)

Obraz powstania styczniowego jako czasu świętego, utrwalonego również miejscem świętym – mogiłą powstańców. Różne postawy wobec sprawy patriotyzmu np. walka o polskość poprzez pracę na polskiej ziemi.

Gloria victis (nowela)

Co znajdziesz?

Tragedię powstańców i ich najbliższych, opowieść o tych, którzy polegli w powstaniu styczniowym, o ich rozumieniu miłości ojczyzny.

poezje: Rota, Contra spem spero

Co znajdziesz? Wiarę w odzyskanie niepodległości, w siłę ducha patriotów stawiających opór wrogom.

Lalka

Co znajdziesz?

Patriotyczne postawy Rzeckiego, wspomnienia powstania i walk Wiosny Ludów.

poezje: Nad głębiami, Daremne żale

Co znajdziesz?

Sonety poświęcone tematom powstania styczniowego. Ideę szacunku dla „przeszłości ołtarzy”, dawnych bohaterów, którzy złożyli ojczyźnie życie.

Stanisław Wyspiański

Wesele (dramat symboliczny)

Co znajdziesz? Wizję polskiego społeczeństwa końca XIX wieku wobec próby zrywu narodowego – charakterystykę niemocy i inteligencji, i chłopstwa. Postacie z historii Polski pojawiające się weselnikom. Nadzieje na wolność – jej odzyskanie w przyszłości.

(dramat symboliczny) Co znajdziesz?

Noc listopadowa (dramat)

Co znajdziesz?

Wizję powstania listopadowego, powiązaną z postaciami mitologii greckiej.

Warszawianka (dramat)

Co znajdziesz?

Losy powstańców roku 1830, trudne wybory moralne przywódców, poświęcenie miłości i prywatnego szczęścia ojczyźnie.

Wierna rzeka (powieść)

Co znajdziesz? Postawy Polaków podczas powstania styczniowego: patriotyzm powstańców (szlachty i arystokracji), stosunek do nich wsi polskiej i Żydów. Historię miłości powstańca i szlachcianki.

(powieść) Co znajdziesz?

Syzyfowe prace (powieść)

Co znajdziesz?

Obraz młodzieży polskiej dojrzewającej w warunkach rusyfikacji, walczącej o swoją wolność, stawiającej opór zaborcom.

Przedwiośnie (powieść)

Co znajdziesz? Idealistyczną wizję Polski widzianej jako „szklane domy” przez ojca Cezarego Baryki. Literackie ujęcie wojny z bolszewikami. Postawę ziemiaństwa polskiego wobec problemów odbudowy odzyskanej ojczyzny.

(powieść) Co znajdziesz?

Rozdziobią nas kruki, wrony… (opowiadanie)

Co znajdziesz?

Stosunek chłopa polskiego do sprawy powstania – symboliczną scenę obojętności wobec ojczyzny, ciemnotę wsi. Scenę śmierci powstańca zabitego przez Rosjan. Refleksje nad przyczynami klęski powstania styczniowego.

Z postaw bohaterów literatury XIX wieku

Wiek XIX obfituje w patriotyczną literaturę, a ponieważ jest ona bardzo różnorodna, znajdujemy w niej świetnie zarysowane postaci bohaterów literackich, ważnych w polskiej literaturze i świadomości narodowej. Oczywiście wiek XIX nie jest jednolity, zupełnie inne postawy preferuje romantyzm, a inne pozytywizm, choć twórcy obu epok gorąco wypowiadają się w sprawie ojczyzny. Jest przecież aktem patriotyzmu nawoływanie do walki zbrojnej w powstaniu – jest nim też idea pracy w polskim społeczeństwie. Romantyzm wypracowuje mit bohatera spiskowca, pozytywizm organicznika, realisty. Nawet w obrębie samego romantyzmu pojawiły się różne teorie historiozoficzne, różne interpretacje losów Polski, które być może w takiej pracy warto przypomnieć.

Idea mesjanizmu narodowego Adama Mickiewicza (zwana mistyczną)

Dzieje Polski widziane są na wzór męczeństwa Chrystusa, maja doprowadzić do wyzwolenia innych narodów.

Idea mesjanizmu historycznego Juliusza Słowackiego

Dzieje Polski widziane są także jako droga do wybawienia z niewoli innych narodów, lecz na wzór legendarnego bohatera szwajcarskiego – Winkelrieda.

Idea genezyjska Juliusza Słowackiego

W świetle filozofii genezyjskiej Słowacki postrzega każdą rewolucję, powstanie, cierpienie narodu jako ofiarę złożoną na drodze postępu ku doskonałości, odrzucenie kolejnej bolesnej skorupy, wyzwolenie ducha.

Prowidencjalizm Zygmunta Krasińskiego

Według tej koncepcji historia jest tylko i wyłącznie wynikiem wyroków boskich – czego symbolem jest finalna scena Nie-Boskiej komedii, gdy Chrystus zjawia się, by zwyciężyć rewolucjonistów.

Pozytywizm postrzega państwo na wzór organizmu, gdy choruje jedna jego część, cały jest chory. Dlatego leczyć trzeba (reformować) wszystkie jego człony – wszystkie warstwy społeczne. Organicyzm możemy także uznać za postawę wobec sprawy ojczyzny. Reformy społeczeństwa, uzdrowienie go, praca na ojczystej ziemi są formami walki o wolność w nowych warunkach historycznych.

Tak obszerne hasło, jakim jest motyw ojczyzny wobec wyzwań maturalnych, żąda dwóch odcinków przygotowań, które zwiemy proroctwami. Za dwa tygodnie: obrazy ojczyzny i społeczeństwa, postawy bohaterów, jakie wnosi wiek XIX. Co na to wiek XX? I oczywiście – jak o tym pisać pięknie, szczerze i skutecznie.

Bohaterowie literaccy

Bohaterowie – patrioci, to ważny punkt dziewiętnastowiecznej literatury, poprzez nich twórcy realizują patriotyczną tematykę, kształtują lub prezentują pewne postawy. Tematy maturalne wymagają z reguły, aby takich bohaterów zestawić, porównać, ocenić, omówić dylematy z nimi związane, bo nie wszystko okazuje się jasne i proste w tej walce dobra ze złem. Często pada też pytanie (i warto ów problem przemyśleć) o aktualność bohaterskich postaw lub też wybór tych, które pozostały bardziej współczesne, a które przeminęły. Niewątpliwie nie obejdzie się bez przywołania następujących osób:

Bohater czy nie bohater? W czym może tkwić problem, skoro człowiek potrafił porzucić szczęśliwe i wygodne życie, ukochaną żonę i wyruszyć samotnie do walki z wrogiem. Co więcej – dokonał swego, ocalił kraj, zniszczył wroga w jedyny możliwy sposób – podstępem.

Właśnie! Wallenrod oddaje ojczyźnie więcej niż spokój i szczęście – poświęca swój rycerski honor, być może zbawienie wieczne, bo przecież grzeszy: kłamie, udaje, prowadzi do zguby zakon, który mu ufa. Wallenrod jest szpiegiem – a szpieg to szpieg, zawsze kogoś zdradza. Tłumaczenie, że jeśli zdradza wrogów na naszą korzyść jest dobry, a jak nas na korzyść wrogów – to zły – nie bardzo przekonuje. Konrad Wallenrod był pewien swych racji, wiedział, że broni ojczyzny, słabszej od zakonu, napadniętej – nie była to przecież równa walka. A jednak czuł się haniebnie w podwójnej roli. Choć dla Litwinów był bohaterem – dla Krzyżaków bezwzględnie był zdrajcą. Co na to ma powiedzieć młody człowiek początku XXI wieku? Odwołać się do Machiavellego, który w takiej sytuacji nie widział problemu: szlachetny cel uświęca środki. Wallenrod walczył w słusznej sprawie, innego sposobu nie było, dobrze, że mu się udało. I my tak postrzegamy Konrada Wallenroda – jako patriotę – bohatera, rycerza, który ojczyźnie oddał wszystko, patrona polskich spiskowców. Wiemy, że działał w słusznej sprawie, przeciw złu. Ale co by było, gdyby ktoś poddał w wątpliwość nasze oceny dobra i zła?

Dossier Wallenroda

Właściwe imię – Alf, Litwin porwany za młodu przez Krzyżaków i wychowywany w Zakonie. Pamięć ojczyzny i poczucie narodowości zachował dzięki litewskiemu pieśniarzowi. Jako młodzieniec ucieka na Litwę, żeni się z Aldoną, lecz w obliczu wojny z Krzyżakami decyduje się na powrót do zakonu. Przywdziewa krzyżacki komtur, zdobywa pozycje wodza i prowadzi Zakon do klęski. Zakończy życie samobójstwem.

1. Bohaterowie indywidualni

Podobni – choć nieco różni. Ogromnie ważne persony w polskim świecie literackim – tkwią w naszej świadomości jak pomniki patriotyzmu. Też spiskowcy, samotni, absolutnie oddani swojej misji – walce o ideę wolności. Bohater romantyczny to typ, który pozostawia w tyle prywatną biografię: nieszczęśliwą miłość, obłudę świata, młodzieńcze marzenia, poezję. Dotknięty prywatną tragedią przeistacza się w bojownika o sprawę ogólną – pamiętamy, że punktem przełomowym bywa najczęściej niejasne samobójstwo. Wszystko co robi bohater romantyczny jest wzniosłe, pełne namiętności i powagi, to Walka przez duże W, przyprawiona mistycyzmem, mesjanizmem, posiadająca ponadludzkie wymiary. I jak w takiej sytuacji pokusić się o krytykę? Taki bohater dla sprawy narodu poświęca wszystko, całego siebie, ale też nie dopuszcza do poufałości. Jest obcy, daleki, nawet zarozumiały – bo bardzo wierzy w siebie jako wybitną jednostkę.

Można się zastanawiać, czy szczęście w miłości zniwelowałoby typ takiego bohatera, czy pozostawiłby rodzinę dla kraju. A jednak nie to, lecz inna kwestia jest dyskusyjna: oto bohaterowie romantyczni okazują się nieskuteczni! Sięgają po broń niebezpieczną, ryzykują własną moralność i nic nie osiągają. Nad czym tu dyskutować? A nad tym, że Konrad-Gustaw wyzywa na pojedynek samego Boga, spodziewając się „rządu dusz”. Popełnia samobójstwo, grzeszy pychą, czuje się równy Stwórcy – i nie osiąga nic. Czy miał prawo spodziewać się czegokolwiek? A Kordian? Działa konkretniej – postanawia zabić cara. Jego wrażliwość, honor, etyka rycerska nie pozwolą mu na królobójstwo – Kordian mdleje w progu sypialni carskiej. Co o tym sądzić, czy był Kordian marnym patriotą? A może nie, bo nawet miłość ojczyzny nie usprawiedliwia morderstwa?

Oto dylematy związane z postawami bohaterów romantycznych. To, że byli patriotami, dla ojczyzny pragnęli poświęcić życie – to rzecz raczej bezdyskusyjna. Natomiast metody, których próbowali stwarzały komplikacje natury moralnej – głównie dla nich samych.

Po tragedii osobistej (jest nią nieszczęśliwa miłość do panny, którą wydają za mąż za lepszego konkurenta) – Gustaw przekształca się w Konrada, spiskowca, więźnia, bohatera walczącego o kraj. Punktem przełomowym jest niejasne samobójstwo, po którym żyje nadal. Sceny w celi więziennej, zwłaszcza Wielka Improwizacja wymierzona przeciw Bogu to szczytowy punkt tej walki – potem ujrzymy Konrada znikającego w tłumie zesłańców na Syberię.

Z życia Kordiana

Odrzucony przez Laurę jako konkurent zbyt młody, strzela do siebie. Żyje jednak dalej, podróżuje po Europie, punktem zwrotnym w jego biografii jest monolog na Mont Blanc – po nim pojawia się w Polsce, wśród spiskowców. Decyduje się zabić cara, lecz mdleje: uwięziony odmawia ucieczki, za to dokonuje niezwykłego skoku konno nad szpalerem oficerów. Ostatnia scena pozostawia ów życiorys otwarty: Kordian już stoi przed plutonem egzekucyjnym, ale też w stronę dowódcy pędzi poseł z jakimś rozkazem…

Był patriotą – ojczyznę kochał pewnie tak mocno jak Ewę Horeszkównę, ale na drogę cnoty i poważnych działań wszedł dopiero po pewnym czasie. Soplica – już jako ksiądz Robak działa skutecznie: jest emisariuszem, propaguje odpowiednie postawy wśród szlachty, przygotowuje powstanie, które wesprzeć ma Napoleona. Ale ten patriota ma za sobą burzliwą młodość, bijatyki i pijatyki, wreszcie morderstwo dokonane na Stolniku Horeszce ze zwykłej zemsty i zranionej dumy. Usługi oddane później krajowi zrehabilitują Soplicę w oczach szlachty, ale czy nie zbyt łatwo zapominamy o jego przewinieniach?

Uwaga!

Maska, poza, gest – to przypisywane bohaterowi romantycznemu atrybuty. Mogą to być nawet zarzuty – bo choć płonął i poświęcał się sprawie ojczyzny – niewiele zdziałał, za to przybierał wysokie pozy i spektakularne gesty. Maska – to rzecz zrozumiała, jest nieodłącznym elementem spisku, buntu, konspiracji, a przy tym przydaje tajemniczości. Zarzuty mogą stać się szybko wyrazem zachwytu – ta poza, ten gest działały i wciąż działają na wyobraźnię pokoleń.

– pierwszy spadkobierca bohatera romantycznego. Dokładniej Jacka Soplicy, z którym Kmicic wykazuje wiele podobieństw: ta sama hulaszcza młodość, podobne doświadczenie fałszu magnaterii, przeistoczenie, zmiana nazwiska (Babinicz) i rehabilitacja. Tylko z miłością rzecz miała się inaczej. Finał okazał się szczęśliwy dla zakochanych. Niemniej jest Kmicic przykładem polskiego patrioty, nawet droga do zdobycia serca ukochanej pokrywa się z drogą ku wolności ojczyzny, bowiem Oleńka Billewiczówna nie wydałaby się za zdrajcę, choćby kochała go nad życie. Na szczęście nie musiała: znów zasługi poniesione dla ojczyzny likwidują stare zdrady. Piętno zostaje zdjęte tak z Kmicica, jak niegdyś z Soplicy.

Andrzej Kmicic jest jednym z wielu patriotów – bohaterów Trylogii. Całym życiem służą ojczyźnie i Skrzetuski, i Wołodyjowski, nawet Szkot – Ketling, który Polskę uważał za swą drugą ojczyznę. Dwaj ostatni zginą w wersji Sienkiewicza pod gruzami Kamieńca Podolskiego, którego przysięgli bronić. To jeszcze jeden romantyczny gest – zgodnie z wymogiem honoru zginąć, niedotrzymanie przysięgi i dalsze życie, choćby w służbie krajowi, byłoby niegodne rycerza polskiego.

Pan Wołodyjowski w finale Trylogii urasta do roli patrioty heroicznego, zostaje nazwany „Hektorem kamienieckim”, a scena jego pogrzebu należy do najbardziej wzniosłych i wzruszających tekstów prozy polskiej. Wszyscy wielbiciele pamiętają grzmiące słowa księdza Kordeckiego: „Panie Pułkowniku, larum grają…” Niejeden czytelnik zastanawia się nad sensem takiej ofiary – czy nie lepiej, by mógł jeszcze Mały Rycerz „konia dosiąść i za szablę chwycić?”

Stanisław Wokulski – inny spadkobierca bohatera romantycznego.

Tak, chociaż zamieniono tu kolejność etapów biograficznych, choć Wokulski najpierw daje się porwać sprawie ojczyzny, bierze udział w powstaniu – a potem dopiero spotyka kobietę swego życia i zaczyna o nią walkę – to też jest polski romantyk. Jego patriotyczne czyny nie są tak wyeksponowane jak wątek miłosny, ale też i powieść Prusa nie powstała w czasach, gdy można było pisać o tym wprost. A mimo to – zauważ Rzeckiego – nieśmiertelnego patriotę, wierzącego w powrót idei czasów napoleońskich. Nie wprost – ale jest obecna idea patriotyzmu w Lalce Prusa, nie tylko w migawkach historycznych, również w działalności Wokulskiego na rzecz biedoty, w obserwacji sytuacji niższych stanów. To postawa postulowania reform, w duchu ideologii pozytywistycznej.

Salomea Brynicka

Z Wiernej rzeki Stefana Żeromskiego. Wydaje mi się, że warto ją przywołać do grona patriotycznych bohaterów, zwłaszcza że niejako reprezentuje kobiety polskie, które okazały się nie mniejszymi bohaterkami XIX wieku niż mężczyźni. Kobiety pozostawały w domach, gdy ich mężowie szli walczyć, przywdziewały żałobę, ale na tym nie kończyła się ich działalność. Pomagały powstańcom, opatrywały rannych, a gdy konfiskowano im majątki – podążały za swoimi mężczyznami na Syberię. Taką jest Salomea – pozostawszy sama w domu nie waha się przyjąć pod swój dach rannego powstańca. Uratuje go, będzie ukrywać i pokocha – ale zapłaci za to wysoką cenę.

2. Bohaterowie zbiorowi

W literaturze doby zaborów, w kontekście motywów patriotycznych, ważną rolę odegrały też portrety zbiorowe, prezentujące całe grupy Polaków, ich stosunek do sprawy narodowej.

Wyróżnijmy następujące:

Młodzież polska w walce z zaborcą

Jej portret znajdujemy w Dziadach cześć III, w scenach więziennych. Tam spotykają się młodzi patrioci – sami prezentujący postawy nienawiści do wroga, poza tym opowiadają o aktach bohaterstwa, męczeństwa, o zsyłkach na Sybir, o zesłańcach, wśród których znajduje się też młodzież, a nawet dzieci. Ta młodzież otrzymuje bardzo pozytywną, heroiczną charakterystykę, jej życie określa poświęcenie, walka, porzucenie rodziny, uwięzienie, przesłuchania, zsyłka na Syberię. Wstrząsająca historia Cichowskiego, którego doprowadzono do obłędu, młodego Rollisona, który popełnił samobójstwo, Wasilewskiego, którego zamęczono podczas śledztwa, innych więźniów, o których mówi Stary Polak:

„Trzy pokolenia przeszły, jak nas niemoc dręczy;

Męczyła ojców naszych, – dzieci, wnuków męczy”

O niedoli zesłańców opowiada Jan, który obserwował kibitki:

„Małe chłopcy, znędzniałe, wszyscy jak rekruci

Z golonymi głowami – na nogach okuci.

Biedne chłopcy! – najmłodszy, dziesięć lat nieboże

Skarżył się, że łańcucha podźwignąć nie może;

I pokazywał nogę skrwawioną i nagą”.

Uwaga!

Te sceny Dziadów należą do najważniejszych obrazów martyrologii narodowej czasów zaborów, utrwalonej w literaturze. Męczeństwo Polaków przedstawił Mickiewicz we wzniosłej atmosferze, bohaterowie zostali poddani heroizacji, niemniej te wydarzenia i ofiary są prawdziwe i świadczą o wielkiej ofierze narodu. Po prostu nie można ich nie znać. Można dyskutować skuteczność, cenę takiej ofiary – ale nie można jej nie szanować, nie podziwiać. Przykłady heroicznych postaw takich jak Karola Levittoux, który podpalił się w więzieniu, by nie wydać kolegów podczas przesłuchania lub Artura Zawiszy, którego powieszono za partyzancką walkę przeciw zaborcom – powinny pozostać w naszej pamięci.

Obrazy młodzieży walczącej z rusyfikacją w Syzyfowych pracach Stefana Żeromskiego.

To drugie, ważne ujęcie protestu polskiej młodzieży przeciw działaniom zaborcy. Słynna lekcja polskiego, na której Zygier recytował Redutę Ordona wzruszała pokolenia. Młodzieży tamtych czasów zabroniono posługiwać się językiem polskim, fałszowano historię – zrozumiałe, że stawiała ona silny opór wobec takich działań, czytała i mówiła po polsku, propagowała patriotyczne ideały, czego dowodem są dzieje Marcinka Borowicza.

Wiek XX przyniesie obraz młodzieży walczącej z okupantem hitlerowskim.

Literackie portrety szlachty polskiej

Pierwszy znajdujemy w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza.

I Soplicowie, i Horeszkowie, i szlachta zaściankowa mogą kłócić się ze sobą, lecz wobec wroga jednoczą się i czują Polakami. Największe piętno, jakie nosił Jacek Soplica – to piętno zdrady. Zabił Stolnika, gdy ten walczył z Moskalami. To szlachta pielęgnuje obyczaje staropolskie, pamięć o historii ojczyzny, o dawnych bohaterach – dowodem jest choćby imię tytułowego Tadeusza, które otrzymał po Kościuszce. W Panu Tadeuszu wiele jest motywów patriotycznych. Najbardziej warte przywołania będą z pewnością: Inwokacja oraz Koncert Jankiela, który opiewa dzieje Ojczyzny, a także Epilog – smutne spojrzenie emigranta, wygnańca na przeszłość i stracone nadzieje.

Obraz szlachty siedemnastowiecznej – także patriotycznej, zaprezentowanej jako rycerze wojen wieku XVII – znajdujemy oczywiście w Trylogii Henryka Sienkiewicza.

Pisarz przeznaczył swoje dzieło „ku pokrzepieniu serc” Polaków w niewoli, wierzył, że rodacy krzewić będą nadzieję na wolność, czytając o dawnej świetności. Z pewnością Sienkiewicz nieco idealizuje, kreując rycerzy – herosów, ale też opiera się o prawdziwe zdarzenia, jego bohaterowie posiadają swoje autentyczne pierwowzory. Powstaje pytanie: jaka właściwie była ta siedemnastowieczna szlachta? Patriotyczna, gotowa do walki za ojczyznę czy egoistyczna i chciwa? Prawdopodobnie bywało różnie – ale udziału w wojnach z wrogiem rzadko kto odmawiał.

Powstańcy

I roku 1830, i 1863. Ta grupa (głównie szlachecka) znalazła odrębne miejsce w literaturze polskiej. Zyskała portret chwalebny, należny bohaterom. Słowacki w Kordianie ocenia wodzów powstania, wytyka im błędy, lecz z szacunkiem wyraża się o patriotyzmie powstańców, którzy ruszyli przeciw zaborcy. Powstańcy wyruszający do boju, w bitwie lub też w ujęciach jednostkowych występują w następujących utworach:

Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. We wspomnieniach Janka Bohatyrowicza i Anzelma, jego stryja, wciąż żywe są czasy, gdy ludzie dworu i zaścianka razem ruszali do powstania. Pozostał zresztą święty symbol tych czasów – powstańcza mogiła.

Gloria victis Elizy Orzeszkowej to też historia powstańcza, opowiadana przez świadków tragicznej bitwy – drzewa leśne. Powstańcy – bohaterowie tej noweli zginęli w walce z przeważającą siłą Rosjan, ponieśli ofiarę, która miała zaowocować w przyszłości.

W prozie Stefana Żeromskiego – Wierna rzeka, Echa leśne, Rozdziobią nas kruki, wrony… Żeromski często podejmuje temat powstania styczniowego, rozważa przyczyny jego klęski, dzieje powstańców, stosunek wsi i chłopów do szlacheckiego zrywu. Krytykuje szereg przywódczych posunięć – ale czyn powstańczy pozostaje heroicznym aktem patriotyzmu.

W Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego – możemy obserwować przebieg powstania listopadowego w Warszawie, wodzów i młodych oficerów w wizji oryginalnej: oto wydarzenia z historii Polski splątane są z mitologią, w wydarzeniach warszawskich biorą udział bogowie greccy. I znów – ocenom zostają poddane posunięcia i postawy przywódców, sam czyn zbrojny i ofiara powstańców pozostaje wielką narodową ofiarą patriotyzmu.

Bohaterskie postacie powstań, uwiecznione w poezji, to:

Ordon utrwalony w słynnym wierszu Adama Mickiewicza pod tytułem Reduta Ordona. Porucznik broniący reduty urasta do symbolu – wzoru patrioty wybierającego walkę do końca i śmierć w imię miłości ojczyzny. Historyczny Ordon nie zginął, ale do historii przeszedł jego heroiczny czyn wysadzenia prochowni i odebrania sobie życia.

Emilia Plater – a dokładniej wzniosła scena jej śmierci została uwieczniona w wierszu Adama Mickiewicza pt. Śmierć pułkownika. Emilia Plater jest polską Joanną d’Arc – kobietą, która wzięła udział w powstaniu i zginęła jak rycerz.

Generał Sowiński. Tę postać upamiętnił Juliusz Słowacki w wierszu pt. Generał Sowiński w okopach Woli. Stary Generał broni się, samotny, gdy nadziei na zwycięstwo już nie ma. Odmawia poddania się, mówi: „zginąć muszę za miłą ojczyznę moją”.

Obrazy społeczeństwa polskiego

Wiek XVIII i wcześniejsze dały nam obraz szlachty sarmackiej, nie szczędząc jej krytyki. Szlachtę tę w innym ujęciu – jako bohatera zbiorowego, obrońcę tradycji narodowych i patriotyzmu spotkaliśmy w dziełach wieku XIX. Jednak czym innym jest ocena społeczeństwa polskiego, postawionego w nowych okolicznościach historycznych. Ocen takich podejmowali się wielcy twórcy polskiej literatury. Z pewnością warto zapamiętać i wykorzystać następujące:

„Naród – lawa”

Taką definicję zamieścił w Dziadach Mickiewicz. Wypowiada ją Wysocki, podsumowując scenę pt. Salon warszawski, w którym spotkali się Polacy różnych klas:

Nasz naród jak lawa

Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa

Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi

Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.

„Dusza anielska i czerep rubaszny”

Podobną dwoistość narodu spostrzega Juliusz Słowacki. W Grobie Agamemnona woła:

O Polsko! Póki ty duszę anielską

Będziesz więziła w czerepie rubasznym

Póty kat będzie rąbał twoje cielsko

Póty nie będzie twój miecz zemsty straszny

Podobna u obu wieszczów diagnoza sytuacji polskiego społeczeństwa sprowadza się do uznania gorącego patriotyzmu młodzieży, powstańców, szerokich rzesz polskiej szlachty – ale i do bardzo negatywnej oceny przywódców narodu, klas rządzących, które niweczą patriotyzm narodu.

Wesele Stanisława Wyspiańskiego

to symboliczna konfrontacja społeczeństwa polskiego z możliwością zrywu narodowego. Wyspiański obserwuje dwie warstwy: inteligencji i chłopów, daje im szansę podjęcia czynu wyzwoleńczego. Niestety, obie grupy okazują się nieprzygotowane do takich działań. Nadzieje na odzyskanie wolności wciąż pozostają w sferze przyszłości.

Obrazy ojczyzny

Piękno jej tradycji, jej obyczajów i historii. To jeszcze jedno oblicze literatury patriotycznej. Nie zapomnieli o nim romantycy ani pozytywiści, znalazło się w poezji i w prozie:

Adam Mickiewicz utrwala pejzaże literackie i obyczaj polski w Panu Tadeuszu. Opis polskich obłoków w opozycji do nudnego i przereklamowanego nieba włoskiego – to nic innego jak poetycki akt patriotyzmu.

Juliusz Słowacki w wierszach: W pamiętniku Zofii Bobrówny, Hymnie (Smutno mi Boże), utrwala obraz dalekiej ojczyzny wyidealizowanej jeszcze przez tęsknotę emigranta.

Cyprian Norwid prezentuje obrazy Polski w znanym wierszu Moja piosnka l (Do kraju tego, gdzie krzywda jest duża…)

Eliza Orzeszkowa w Nad Niemnem, na wzór Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza opisuje urodę ziemi litewskiej, w bliskości tej natury, w pracy na polskiej ziemi widzi postawę patriotyczną swoich czasów.

Henryk Sienkiewicz uwiecznia historię Polski – w Krzyżakach, w Trylogii. Zwłaszcza napisana „ku pokrzepieniu serc” Trylogia ma pokazać, że ojczyzna bywała już w ciężkich opresjach, lecz wiara i patriotyzm Polaków zawsze zwyciężały wroga.

Zwróć uwagę…

na to, jak tematyka patriotyczna zdominowała literaturę czasów niewoli i jak jest różnorodna.

Cień miłości ojczyzny wkrada się do opisu krajobrazu i do wspomnień historii, wpływa na ukształtowanie bohaterów, pojawia się w poezji tęskniących emigrantów i w „rozliczeniowych” partiach dzieł narodowych.

Ujęcia motywu patriotycznego:

postacie bohaterów – patriotów,

bohaterowie zbiorowi,

obrazy społeczeństwa polskiego,

obrazy ojczyzny.

Można pokusić się o inne jeszcze obserwacje – np. literatury emigracyjnej (symbolem emigranta tęskniącego za ojczyzną pozostanie Skawiński z Latarnika Henryka Sienkiewicza) lub zestawienie poezji patriotycznej. Same wiersze tego tematu wystarczyłyby na oddzielną pracę. Można cytować:

Wiersze Adam Mickiewicza:

Do matki Polki

Redutę Ordona

Sonety krymskie

Wiersze Juliusza Słowackiego:

Hymn (Smutno mi, Boże)

Grób Agamemnona

Do matki

Wiersze Cypriana Kamila Norwida:

Moja piosnka I

Bema pamięci żałobny rapsod

Fortepian Szopena

Wiersze romantyków krajowych

Szubienica Zawiszy Ehrenberga

Maraton, Chorał Kornela Ujejskiego

Wiersze Marii Konopnickiej:

Rota

Contra spem spero

Wiersze Adama Asnyka:

Nad głębiami

Do młodych

Wiersze Jana Kasprowicza

Rzadko na moich wargach…

Część patriotów polskich doczekała „jutrzenki swobody” i roku 1918, kiedy Polska odzyskała niepodległość. Część młodych poetów sądziła nawet, że nadszedł kres poezji patriotycznej, żałoby narodowej i tematu „bogoojczyźnianego” w literaturze. Niestety – wiek XX okazał się równie tragiczny jak XIX.

Patriotyzm wieku XX

W Polsce międzywojennej:

Przyjęto wyzwolenie entuzjastycznie, i jak wspominaliśmy, młodzi poeci prowokowali „wyrzuceniem” tematu patriotycznego z poezji. „A wiosną niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę” pisał w wierszu Herostrates Lechoń. „Odrzucam z ramion płaszcz Konrada” oznajmiał światu Słonimski. Szybko jednak przeminęło to uczucie wolności od tematów ojczyźnianych. Okazało się, że dawne mity narodowe są wciąż ważne, że nowa Polska wymaga wielu reform, i że minie lat dwieście dwadzieścia, gdy u jej granic pojawią się nowi wrogowie. Postawy patriotyczne znajdują się w poezji.

Przypomnijmy:

Sejm Jana Lechonia,

Mochnackiego – także Lechonia (wspaniała scena gry Mochnackiego w środowisku emigracji),

Bagnet na broń – Władysława Broniewskiego, wiersz – apel wzywający do obrony ojczyzny w przededniu II wojny światowej.

Obraz Polski, Polaków i ich postaw

Znajdziemy w prozie Stefana Żeromskiego (Przedwiośnie) i w Granicy Zofii Nałkowskiej. Cała historia Cezarego Baryki, jego rodziców, jego powrotu do Polski, i koncepcji, z którymi tu się zetknął jest materiałem do rozważań o motywie ojczyzny w literaturze. I losy Polaków, i idea: „szklanych domów”, i koncepcje odbudowy kraju świadczą o zaangażowaniu Żeromskiego w sprawy kraju – zresztą za autorytet moralny i patriotyczny w ówczesnej Polsce uchodził ten pisarz. Jeśli chodzi o Granicę Nałkowskiej – tam raczej krytyka istniejącego stanu i podziału społeczeństwa polskiego figuruje jako ocena nowej, niepodległej Polski. Za to wskrzesza ideały narodowe, wspomnienie powstania, mit szlacheckiego dworu i tradycji powieść Marii Dąbrowskiej pt. Noce i dnie.

Wspomnienie Soplicowa towarzyszy wędrówkom Niechciców po dzierżawionych dworach, stanowią polską rodzinę, a pamiętajmy, że Bogumił brał za młodu udział w powstaniu. Jest w nim coś z braci Korczyńskich – walczył jak Andrzej, po czym uznał pracę na ziemi polskiej za najbardziej skuteczny i realny przejaw miłości ojczyzny jak Benedykt.

Można przywołać Generała Barcza pióra Juliusza Kadena-Bandrowskiego. To powieść międzywojenna z szeregu tych, które podejmują dyskusję o stanie ojczyzny, o kierunkach działań reformatorskich – i wskazują osoby odpowiedzialne za zły stan rzeczy. Nośną metaforę śmietnika żywo dyskutowano, przecież pod postacią Barcza ukrył pisarz samego Piłsudskiego, a Polskę nazwał „odzyskanym śmietnikiem”, który trzeba posprzątać. Spory Polaków zakończyły się wkrótce – rok 1939 kazał zapomnieć o reformach, a znów stanąć w obronie wolności.

Patriotyczna literatura wojny i okupacji 1939

Poezja upamiętnia wydarzenia września 1939 – patriotyzm Polaków broniących Westerplatte i innych placówek, bohaterstwa polskich żołnierzy – również ich klęskę. Często przywołuje się wiersze:

Władysława Broniewskiego – Żołnierz polski, Słońce września

Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Pieśń o żołnierzach z Westerplatte

Antoniego Słonimskiego – Alarm

Powieść traktującą o wrześniu 1939 roku napisał Jerzy Putrament (Wrzesień), Jan Józef Szczepański – Polska jesień

Okupacja

Wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego ukazują sytuację młodego pokolenia, którego dojrzewanie przerywa wojna. Ich młodość określa nie miłość i nauka, lecz walka z wrogiem. Pójdą do powstania i większość pokolenia – już nie powróci (Wiersze: Pokolenie, Elegia o… [chłopcu polskim], Z lasu).

Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiego prezentują działalność młodzieży polskiej podczas okupacji. Tajne komplety, konspiracyjna działalność harcerzy, akcje przeciw Niemcom – to młodość bohaterów – patriotów, takich jak Zośka, Alek, Rudy, harcerzy, którzy zginą za ojczyznę.

Powstanie i wojna

Melchior Wańkowicz jako korespondent wojenny, napisał Szkice spod Monte Cassino – reportaże, które ukazują bohaterstwo Polaków II Korpusu Polskiego ósmej Armii Brytyjskiej. To Polacy, po wielu próbach innych wojsk, zdobyli wreszcie niemiecki bastion.

Jako ojciec – napisał inną powieść – Ziele na kraterze. Jest to opowieść o młodzieży warszawskiej, o czasach powstania, o córkach pisarza, a trzeba wiedzieć, że jedna z nich zginęła w powstaniu warszawskim. Po stłumieniu powstania pisarz z żoną wszczęli poszukiwania, przekopywali gruzy zniszczonej Warszawy, by znaleźć ciało córki – niestety bezskutecznie.

Roman Bratny – napisał powieść pt. Kolumbowie. Rocznik dwudziesty. O pokoleniu ludzi, których lat dwadzieścia przypadło na czas powstania warszawskiego. To od tytułu tej powieści wziął się termin „Kolumbowie”, którym ogarnięto całe powstańcze pokolenie osób urodzonych około roku 1920.

Andrzej Szczypiorski – Początek. To powieść obejmująca wielką rozpiętość czasu – od początku XX wieku po stan wojenny w Polsce. II wojna światowa odgrywa ważną rolę w biografiach bohaterów. Szczypiorski między innymi tematami porusza kwestię Polski, polskości, łańcucha ludzi dobrej woli, którzy wspólnym wysiłkiem walczą ze złem, i walczą za ojczyznę.

Tęsknota emigrantów

Warto przypomnieć następujące utwory:

Kwiaty polskie Juliana Tuwima, słynny poemat dygresyjny, który można też nazwać modlitwą o Polskę.

Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny Kazimierza Wierzyńskiego, poety – emigranta II wojny światowej, który nigdy do kraju nie powrócił, a życie na obczyźnie zakończył samobójstwem.

Hymn Polaków na obczyźnie – wiersz Jana Lechonia, następnego poety – emigranta, który na obczyźnie odebrał sobie życie. Hymn zaczyna deklaracją:

„Jedna jest Polska, jak Bóg jeden w niebie,

Wszystkie me siły jej składam w ofierze”

O ojczyźnie – mniej wzniośle

Motyw ojczyzny w literaturze, jej obraz, jej widzenie w XX wieku ma nowy odcień. Inny, dyskusyjny, może nawet kontrowersyjny. Oto przyzwyczajeni do posągowych bohaterów, miłości ojczyzny wyniesionej ponad poziomy innych spraw, stajemy oniemiali wobec koncepcji takich jak…

Pejzaż Stanisława Grochowiaka:

„Więc oto ziemia moja Ojczyzna

Wszystko we mnie co wieczne – z tych oto ogórków”.

Można powiedzieć – turpistyczne widzenie ojczyzny i współziomka: modlącego się Polaka z flaszką wódki w ręce.

Ojczyzna Rafała Wojaczka. Wiersz, w którym zestawia Wojaczek słowa święte w naszej kulturze (Matka, Matka Boska, Kościół, Królowa Polski) z terminami zgoła innej natury (partyjny dziennik, oficer śledczy, piwo żywieckie, bufetowa)

Modlitwa dziękczynna z wymówką Andrzeja Bursy jest zestawem podziękowań w rodzaju: dzięki ci Boże, że nie uczyniłeś mnie ślepym, garbatym, wodogłowcem itd. Puenta zamyka się w „wymówce”, czyli wersie ostatnim: „Ale dlaczego uczyniłeś mnie Polakiem?”

Lekcja polskiego – Słowacki Ernesta Brylla. Poeta znany z ironicznego stosunku do zbioru mitów polskich, poddaje często w wątpliwość sens bohaterstwa polskiego, polskie wyobrażenia. O ojczyźnie pisze:

….A ona

– ojczyzna nasza – także przez cieślę sklecona,

niezdarna w swych granicach jak niezwrotny korab

kołysząca się nazbyt i jak zawsze chora.

Zobacz:

Patriotyzm w literaturze

„rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu, ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny.”

”zginąć muszę za miłą ojczyznę moją.”

„Lecz zaklinam, niech żywi nie tracą nadziei

I przed narodem niosą oświaty kaganiec;

A kiedy trzeba – na śmierć idą po kolei,

Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec…

„byle cię można wspomóc, byle wspierać, nie żal żyć w nędzy i nie żal umierać”

”dom zawsze ustępować powinien krajowi”

– 1 –

– Tyrteusz jako pierwszy wezwał do obrony ojczyzny w imię miłości do niej i obowiązku obywatelskiego. Od jego imienia utworzono pojęcie poezji tyrtejskiej. Autor tak skutecznie zagrzewał Spartan do walki, że pokonali wroga. Tyrteusz stworzył również wzór śmierci bohaterskiej”- Jan Kochanowski nazywa miłość do ojczyzny cnotą. Prawdziwą wartością jest bezinteresowne, nie bojące się ludzkiej zawiści oddanie ojczyźnie. Przed tymi, co służą ojczyźnie otwiera się droga do nieba.- Jan Kochanowski twierdzi, że o miłości do ojczyzny świadczy nie tylko walka na polu bitwy, ale i wykorzystanie innych talentów darowanych przez Boga: inteligencji, nieugiętości charakteru czy daru pięknej wymowy.- Jan Kochanowski opisuje obrazy spustoszenia Podola przez Tatarów – ruiny, ludzkie nieszczęścia. Apeluje do wszystkich kochających ojczyznę o dofinansowanie wojska, rozsądne przygotowanie odwetu, zmycie hańby i właściwą obronę granic kraju. Ostrzega przed grożącym Rzeczypospolitej jeszcze poważniejszym niebezpieczeństwem.- Adam Mickiewicz – patriotyzm głównego bohatera przejawiał się w walce o kraj. Wallenrod dla ojczyzny poświęcił miłość, honor i przyszłe zbawienie. Nad wszystko przedkładając wolność swego narodu nie zawahał się w walce używać podstępu i nieetycznych metod.Adam Mickiewicz opisuje martyrologię młodzieży polskiej przeciwstawiającej się caratowi. Za swą patriotyczną postawę doznają oni wielu szykan. Wieszcz ukazuje także różne postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborcy – od służalczego poddaństwa do prób jawnego buntu. Główny bohater nie waha się nawet wystąpić przeciwko Bogu i dla ojczyzny zaryzykować zbawienie własnej ojczyzny.– Adam Mickiewicz – epopeja wieszcza przesycona jest miłością do ojczyzny. Bohaterowie na każdym kroku przejawiają szacunek dla ojczyzny, bohaterów narodowych oraz czasów Sejmu Wielkiego. Jacek Soplica po opuszczeniu stron rodzinnych przyodziewa szaty mnicha i poświęca swoje życie sprawie narodowej. Młody Tadeusz dochowując patriotycznych rodzinnych tradycji wyrusza na wojnę przeciw Rosji wraz z wojskami napoleońskimi.– Adam Mickiewicz wykreował polska Joannę d`Arc – kobietę, która wzięła udział w powstaniu i zginęła, jak rycerz. Podmiot liryczny ukazał w wierszu wzniosłą scenę jej śmierci.- Adam Mickiewicz – podmiot liryczny postać porucznika broniącego reduty podnosi do symbolu patrioty, wybierającego walkę do końca i poświęcającego własne życie w imię miłości ojczyzny.- Juliusz Słowacki ukazał przemianę głównego bohatera, który przechodzi od romantycznych uniesień do zaangażowania w sprawę narodową i przeciwstawienie się caratowi. Krytykuje również wodzów powstania, doceniając jednak patriotyzm i zaangażowanie szlacheckiej młodzieży. Kordian głosił tezę: „Polska Winkelriedem narodów”.- Juliusz Słowacki upamiętnił postać wybitnego polskiego generała, który zaświadczył o swym przywiązaniu do ojczyzny walcząc samotnie, ze świadomością, że na zwycięstwo nie ma już szans. Generał odmawiając poddania się mówiąc:- Juliusz Słowacki wyraził ideę, według której walczyli i ginęli za ojczyznę młodzi ludzie:- Ignacy Krasicki stworzył wiersz, który stał się hymnem Korpusu Kadetów. Patriotyzm został przedstawiony jako najwyższa cnota. Kochający ojczyznę powinien być gotów na każde poświęcenie:- Julian Ursyn Niemcewicz opisuje patriotyczną rodzine Podkomorzego, który uważa, że:Podkomorzy opowiada się również za wprowadzeniem reform społecznych, służących wzmocnieniu państwa i dobru ojczyzny.– Eliza Orzeszkowa składa hołd poległym w powstaniu styczniowym i wyraża przekonanie, że poniesione ofiary nie były daremne, a przyszłość doceni ich wielkość. Jednym z powstańców był Tarłowski – młodzieniec, który walecznie bronił ojczyzny, świadcząc o miłości do niej.strona:

키워드에 대한 정보 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

다음은 Bing에서 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.

이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!

사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\”

Poland
Nationalism
Patriotism
Tribute
Fatherland

Tribute #to #Poland: #\”God, #Honor, #Fatherland\”

YouTube에서 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제의 다른 동영상 보기

주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\” | bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.

Bóg Honor Ojczyzna W Literaturze Rozprawka | Tribute To Poland: \”God, Honor, Fatherland\” 상위 117개 베스트 답변

bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 동영상 보기

d여기에서 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\” – bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach …

Bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka – tekstyz.pl

Bóg, Honor, Ojczyzna – Szkolnictwo.pl

Motyw tułacza i tęsknoty za ojczyzną w literaturze polskiej

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok) – AleKlasa

Patriotyzm w literaturze – klp.pl

주제와 관련된 이미지 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

주제에 대한 기사 평가 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

Honor jako wartość najwyższa w poznanych utworach literackich

Bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

Bóg, Honor, Ojczyzna

Motyw tułacza i tęsknoty za ojczyzną w literaturze polskiej

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok)

Patriotyzm w literaturze

키워드에 대한 정보 bóg honor ojczyzna w literaturze rozprawka

사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Tribute to Poland: \”God, Honor, Fatherland\”

Leave a Comment Cancel reply